Pleegkind Sofia heeft nog regelmatig contact met haar biologische ouders

AMERSFOORT Zonder verwachtingen begonnen Daniëlle (47) en Barry (49) uit Amersfoort bijna tien jaar geleden aan hun zorgende rol als pleegouders. Hun enige drijfveer: pleegkind Sofia, inmiddels veertien jaar, een veilig thuis bieden. Dat is meer dan gelukt. In deze Week van de Pleegzorg, met veel aandacht voor het tekort aan pleegouders, delen ze hun ervaringen.

Het is bijna tien jaar geleden, maar Daniëlle ziet haar pleegdochter Sofia zo weer voor het eerst de drempel van haar nieuwe thuis binnenstappen. Twee zenuwachtige grote ogen keken haar aan. ,,Ik dacht: wat mooi, dit meisje gaat bij ons wonen en hoort straks bij ons gezin. Maar ook: oh jeetje, we zullen veel stappen moeten zetten om haar een veilig plekje te geven.”

Het is bijna tien jaar geleden, maar Daniëlle ziet haar pleegdochter Sofia zo weer voor het eerst de drempel van haar nieuwe thuis binnenstappen

Een grote verantwoordelijkheid, maar wel een die Daniëlle en Barry graag wilden aangaan. Daar hadden ze in de periode ervoor goed over nagedacht. Hun kinderwens kon niet vervuld worden, maar ze koesterden de wens om toch een opvoedende rol te vervullen. Daarom verkenden ze twee opties: adoptie en pleegzorg. Vol overtuiging kozen ze voor de laatste. ,,Er zijn immers ook veel kinderen in Nederland die een plek zoeken om veilig op te groeien”, vertelt Daniëlle. ,,We hebben informatie-avonden bijgewoond: wat houdt het in, wat komt erbij kijken? Het is niet alleen een kind dat je in huis krijgt, want bij de komst van een pleegkind hoort ook het contact met de biologische familie. Daar moet je heel bewust voor kiezen.”

Dat deden Daniëlle en Barry. Zij vinden het juist zo mooi dat ze de achtergrond van de biologische familie goed kunnen meegeven als pleegouders. ,,We zochten dan ook vanaf het begin bewust de samenwerking op met de biologische ouders. Dat kan niet voor alle pleegkinderen, elke situatie is anders. Maar in het geval van Sofia kan het, dus doen we dat graag.”

Elk jaar organiseert Jeugdzorg Nederland de Week van de Pleegzorg. Met deze actieweek, dit jaar van 2 tot en met 9 november, wil Jeugdzorg Nederland aandacht vestigen op pleegzorg en het tekort aan pleegouders. In de regio Amersfoort organiseert het netwerk De Gezinsparaplu tijdens de week verschillende informatieavonden over pleegzorg. De Gezinsparaplu is naast Amersfoort actief in Leusden, Woudenberg, Baarn, Bunschoten, Soest, Eemnes en Spakenburg. Zie voor meer informatie: www.pleegzorg.nl en www.gezinsparaplu.nl.

RUSTIG WENNEN Terug naar de eerste kennismaking. Die was spannend voor zowel de prille pleegouders als het pleegkind. ,,We hebben eerst een uurtje samen een spelletje gedaan. Daarna is Sofia twee nachtjes bij ons komen slapen. Hoe we haar op haar gemak stelden? Met envelopjes waarin stond wie we zijn, wat onze hobby’s zijn, wat we lekker vinden om te eten, wat haar kamer zou worden en wat de regels zijn in huis. Zo hebben we geprobeerd om haar mee te nemen in wat er zou gaan gebeuren en konden we rustig aan elkaar wennen.” Dat ging goed, al waren er ook kleine aanpassingsproblemen.

Vaak zijn pleegkinderen abrupt uit hun thuissituatie weggehaald, maar dat hoeft niet te betekenen dat die nooit meer in beeld komt

toen Sofia ongeveer drie maanden in haar nieuwe thuisomgeving was, liet ze veel aangepast gedrag zien. ,,Gedrag waarvan zij dacht dat we het fijn vonden, zoals extra lief en aanhankelijk zijn. Maar daar kregen wij juist kippenvel van. Ze was een meisje van vijf, ze hoefde niet alles voor ons te doen. Onze pleegzorgbegeleider vertelde dat dit erbij hoorde. Als pleegkinderen uit een andere setting bij je komen wonen, willen ze het zo goed mogelijk doen.” De inzet van video-interactiebegeleiding bood uitkomst. ,,Er is een aantal keer een kwartiertje bij ons thuis gefilmd, om te zien hoe wij met situaties omgingen. Wat kunnen we zeggen zonder Sofia het gevoel te geven dat ze afgewezen wordt? Dat is heel leerzaam geweest.” 

De jaren verstreken, Sofia vond haar plek en ontwikkelde zich snel. Niet in de laatste plaats omdat Daniëlle en Barry het bij de opvoeding van hun pleegkind belangrijk vinden om ook de oorspronkelijke thuissituatie niet te vergeten. Sterker nog: Sofia heeft regelmatig contact met haar biologische ouders. Daniëlle: ,,Sofia groeit hier op en krijgt onze normen en waarden mee, maar we geven haar ook mee waar ze vandaan komt. Dan kijken we samen foto’s en laten we zien hoe het was toen ze nog thuis woonde. Of we vertellen wat we van haar ouders in haar herkennen. Vaak zijn pleegkinderen abrupt uit hun thuissituatie weggehaald, maar dat hoeft niet te betekenen dat die nooit meer in beeld komt.”

TWEE VADERS TWEE MOEDERS Haar pleegouders omschrijven de puber die Sofia nu is als een ‘heerlijke, leuke, vlotte meid’. ,,Ze geniet van het leven. In het begin vond ze het ingewikkeld om vriendschappen aan te gaan, omdat ze niet wist wat ze aan mensen zou hebben. Blijft dit of ben je er straks niet meer? Maar nu heeft ze een vriendengroep, een vriendje en een leven dat haar heel blij maakt. Ze hoort echt bij ons. Zo voelen we het allemaal. Ze heeft gewoon twee vaders en twee moeders. Bij de ene vader en moeder is ze geboren, bij de andere groeit ze op. Sofia zei laatst: jullie weten alles van mij. Het voelt fijn voor haar zo. En toch blijft het een ingewikkeld stukje dat ze niet bij haar eigen ouders kan wonen. Dat maakt haar af en toe even verdrietig. Dat mag er zijn. Soms moet je dat zelfs juist even voeden.”

De pleegouders hadden maar één drijfveer aan het begin: dit meisje een veilig thuis bieden. Dat is meer dan gelukt. Ze kan hier op dit moment heerlijk puber zijn

Het pleegouderschap brengt Daniëlle en Barry veel. Barry: ,,Je ziet een meisje van vijf binnen je gezin groot groeien en ontwikkelen tot de dame die ze nu is. Het is iets heel moois om daaraan bij te dragen.” Daniëlle: ,,Sofia heeft nu maatschappijleer op school, waarbij ze het hebben over het ontwikkelen van het eigen ik: waar sta ik in de wereld, wie wil ik worden? Ze vertelde laatst hoe dankbaar en blij ze was dat ze hier mag wonen. Ze noemde dingen die ze hier had geleerd en in een andere situatie waarschijnlijk had moeten missen. Dingen, emoties ook, die maken dat ze staat waar ze nu staat. Ze zei hoe blij, gelukkig en trots ze daar op is, dat we dat hebben bereikt. Dat je dat een meisje mag meegeven, is prachtig.”

EEN VEILIG THUIS De pleegouders hadden maar één drijfveer aan het begin: dit meisje een veilig thuis bieden. ,,Dat is meer dan gelukt. Ze kan hier op dit moment heerlijk puber zijn. De ene keer staat ze te dansen en te zingen, de andere keer gooit ze boos de deur dicht. Dat hoort er allemaal bij. Heerlijk dat dat er allemaal kan zijn. Daar kunnen wij ook blij van worden. Zelfs van haar boze buien, haha.” Het pleegouderschap voelt als een belangrijk deel van hun levensvervulling. Aanvankelijk vroegen ze zich nog af: zou je snel van een pleegkind houden? Nu concluderen ze: het is bizar hoe snel dat gaat. ,,Je groeit zo vlug naar elkaar toe en ziet al gauw de mooie kanten in elkaar. Het is nog mooier dan we hadden verwacht dat het zou zijn. Op alle gebieden, ook hoe onze families ermee omgaan. Sofia hoort er zó bij. Op haar 21ste stopt de pleegzorg in principe, maar ze zal altijd onderdeel zijn van ons gezin.” 

Daniëlle en Barry drukken mensen die twijfelen om pleegouder te worden op het hart: ga in gesprek, verken de mogelijkheden. Want er zijn zoveel opties en vormen om het in te vullen. ,,Van voltijd pleeggezinnen tot een weekend- of crisispleeggezin of zelfs een aantal uren of dagen in de week. Elke vorm is waardevol, want het tekort aan pleegouders is groot. Weet dat je altijd ondersteuning kunt krijgen, bijvoorbeeld van het netwerk van de Gezinsparaplu. Ga in gesprek met je gezin, want het vraagt ook veel van iedereen. Luister vooral ook naar je eigen gevoel: word je er blij van? Wij ervaren het pleegouderschap vooral als iets heel moois. We gunnen dat ieder kind en elk gezin.” 

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de Gemeente Amersfoort. Vanwege de privacy van de pleegdochter zijn in dit artikel gefingeerde namen gebruikt.

Door Thijs Tomassen