,,Theater is een verademing en daar kan ik alles kwijt''

AMERSFOORT- Toneel- en scenarioschrijver Nathan Vecht (1977) verruilde de tekentafel van zijn professie als architect al snel voor het podium. Debet daaraan was zijn klinkende theaterdebuut, waarmee hij in 2002 samen met Ruben Nicolai zowel de jury- als de publieksprijs op het Cameretten-festival won. Maar uiteindelijk moest ook het podium het afleggen tegen zijn steeds sterker wordende drang om achter de schrijftafel plaats te nemen. ,,Op de middelbare school werd mijn eerste stuk opgevoerd. Ik kwam tot de ontdekking dat je met een handvol woorden in de goede volgorde te plaatsen, een zaal vol mensen kon laten dubbelklappen van het lachen. Dat maakte diepe indruk.'' Naast toneelstukken voor theaterfestival De Parade en Theater Bellevue, levert hij tekstbijdragen voor het satirisch televisieprogramma Koefnoen en werkt hij in opdracht van IDTV aan zijn eerste speelfilm. Zijn werk haalde de shortlists van de Stuckemarkt van het Theatertreffen in Berlijn en het Hot Ink Festival in New York en is uitgegeven door International Theatre & Film Books en De Nieuwe Toneelbibliotheek. Don Juan is zijn eerste tekst voor een landelijk repertoiregezelschap.

Waarom schrijf je en waarom voor theater?

Als ik een dag niks maak word ik onrustig. En als ik iets maak, dan het liefst een verhaal. Het theater is verreweg de beste plek om dit verhaal aan de man te brengen. In het theater kan ik alles kwijt. Woord, beeld en geluid. In een wereld vol beeldschermen en tweedimensionale ontmoetingen is het theater een verademing. Of een voorstelling nou onnavolgbaar goed of weerzinwekkend slecht is, je dag is niet meer inwisselbaar.

Kun je iets vertellen over jouw samenwerking met Dana Nechushtan?

Tijdens de eerste gesprekken zijn we op zoek gegaan naar de kern van wat we wilden vertellen. En daarin vonden we elkaar direct.

Behalve dat Don Juan met zekere regelmaat een vrouw verovert, kaart hij de hypocrisie in de maatschappij aan. Iedereen die hem een gebrek aan moraal verwijt, blijkt er zelf een dubbele moraal op na te houden. Het bleek dat we dezelfde verbazing delen over de dubbele moraal in onze tijd. Dana weet goed wat ze wil vertellen, en hoe ze dat wil doen. Nou heb ik daar ook wel eens last van. Op hoofdlijnen waren we snel akkoord, maar er is af en toe stevig onderhandeld over de puntjes op de i.

Heb je al eerder klassieke toneelliteratuur zoals Don Juan van Molière bewerkt?

Ik werk al twee jaar aan een nieuw toneelstuk met de werktitel Vrijheidslaan. Over het dagelijks leven van vijf verschillende huishoudens die dezelfde voordeur delen in de stad. Het stuk is losjes gebaseerd op Our Town van Thornton Wilder, een Amerikaanse klassieker uit het begin van de vorige eeuw. Ik heb het geraamte van het origineel gebruikt om een eigentijds stuk te schrijven. Arena, personages, dialogen zijn allemaal nieuw. Diezelfde werkwijze heb ik toegepast bij Don Juan. Ik kwam dus enigszins beslagen ten ijs.

Hoe vrij is jouw tekstbewerking op basis van Molière's origineel?

De structuur van het stuk is overeind gebleven. Hetzelfde geldt voor de belangrijkste personages en thema's. Maar op de laatste zin na, is het een geheel nieuwe tekst. Het Sicilië van 1620 is veranderd in het Nederland van 2012. De boerin is een stewardess geworden, de non een vrouwelijke arts en de edelman een mediamagnaat.

Molières humor in Don Juan ruim 400 jaar geleden en jouw tekst anno 2012. Speelde dat een rol aan jouw schrijftafel?

Sommige grappen van toen, kunnen nu echt niet meer. Zoals persoonsverwisselingen. Shakespeare maakt daar ook regelmatig gebruik van in zijn komedies. Maar als Don Juan een versleten hoedje op zet, willen wij niet meer geloven dat zijn vijanden denken dat hij een zwerver is. Daar moet je dus iets anders voor verzinnen. De humor in Don Juan zit 'm in de personages die worstelen met monogamie en dubbele moraal. Gelukkig is de mens er in vierhonderd jaar niet veel wijzer op geworden, dus dat gegeven is nog steeds bruikbaar.

Wat vind jij goede humor? Schuilt er in elke vorm van humor eigenlijk ook een diepe tragiek?

Humor is een kwestie van smaak. En cultuur. Japanners kunnen heel hard lachen om iets waar wij helemaal niets van begrijpen. En humor zonder tragiek kan ook. Ik kan hardop lachen om een cartoon van Gummbah. Dat is toch vooral absurd. Maar in een stuk als Don Juan komt de lach -als het goed is- voort uit de situatie. Uit hoe de personages hun ongemak te lijf gaan. Ik hou van personages waar je in de eerste scene om lacht, maar gaandeweg het stuk denkt: shit, dat ben ik.

Je schrijft ook voor het satirische televisieprogramma Koefnoen. Wat is het verschil met het schrijven van theaterteksten?

In het theater zitten er meestal meerdere jaren tussen het eerste idee en de première. En het aantal mensen dat de voorstelling bezoekt is relatief klein. Televisie gaat razendsnel. Tussen idee en uitzending zit soms minder dan een week, en het bereik is heel groot. De afwisseling tussen die twee uitersten bevalt goed. Al ligt mijn hart in het theater. Waar je lang aan werkt, vervliegt ook minder snel.

Welke zin uit jouw Don Juan-tekst ligt je na aan het hart?

Als Elvira Don Juan vraagt waarom hij zich op de heenweg van hun huwelijksreis heeft vergrepen aan een stewardess, zegt hij:

,,Ik werd overmand door een intens schuldgevoel. Ik dacht, als ik niet luister naar mijn intuïtie, dan ben ik mijn hart ontrouw en pleeg ik overspel. Dan kan vreten aan een mens hoor. Ontrouw.'' Dat is Don Juan ten voeten uit. Snel, geestig, ongrijpbaar, zich nooit verschuilend achter een smoesje, en zijn toehoorders voortdurend in verwarring achterlatend.

Kaarten

Don Juan is op 29 november te zien in De Flint. Op www.deflint.nl zijn kaarten 24 uur per dag te bestellen. Telefonisch bestellen kan bij het bespreekbureau. Het bespreekbureau is geopend van maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 16.00 uur en op zaterdag van 12.00 tot 16.00 uur. Tel. 033 4 229 229.