Borstkanker in heel ander daglicht
23 februari 2011 om 00:00 Achtergrond,,Dit project is mij overkomen, eigenlijk had ik geen andere keuze dan het te doen’’’, vertelt parttime beroepsfotograaf Jeroen Hansen. ,,Degene die mij ertoe aanzette was Liana, een vriendin van mijn vriendin. Zij kreeg in 2007 op 29-jarige leeftijd borstkanker. Dat was voor ons schrikken, die ziekte bij een jonge vrouw. Ik dacht dat vooral oudere vrouwen borstkanker kregen. Toen ik drie jaar geleden in Amicitia in Amersfoort exposeerde met portretfoto’s, vroeg ze mij of ik eens foto’s van haar wilde maken, als een soort herinnering aan de periode dat ze borstkanker had. Natuurlijk heb ik meteen toegezegd.”
De fotosessie die later volgde was een grote confrontatie voor Liana. ,,Ze had enorm veel moeite om het shawltje dat ze om haar hoofd had af te doen en haar kale hoofd te laten zien. Vanaf de dag dat haar haar begon uit te vallen, had ze een hekel gekregen aan haar spiegelbeeld. Dag en nacht ging daarom een shawltje om.’’ Hansen keek echter met andere ogen naar haar. ,,Zij zag er niet uit als iemand die zwaar ziek is, maar als een krachtige en trotse vrouw. En dat wilde ik vastleggen.’’
Collega-model Sanne knikt instemmend en laat de foto van Liana zien, de eerste van het boek. ,,Jeroen heeft er kunst van gemaakt. Liana omhelst haar hoofd tegen een zwarte achtergrond. Daardoor en door het gebruik van gewoon daglicht is het een heel indringende foto geworden. Het brengt je terug tot de kern. Dit is naakte schoonheid.’’’
Liana was onder de indruk van het resultaat en wat Hansen niet verwachtte, de foto had iets wezenlijks bij haar veranderd. ,,Ze durfde zichzelf weer aan te kijken, zichzelf weer te zien zoals ze is. Ze vertelde me enorm veel aan de foto te hebben gehad en stimuleerde me hiermee door te gaan, niet zozeer om foto’s te maken, maar om mensen door middel van foto’s te helpen.’’
De zoektocht naar vrouwen die mee wilden werken bracht Hansen in 2008 in contact met de Stichting Amazones - voor en door (jonge) vrouwen met borstkanker. ,,Op mijn oproep op haar site werd aanvankelijk niet gereageerd. Maar nadat ik een gesprek had gehad met een van de vrouwen die op die site actief zijn, veranderde dat.’’
De eerste die meedeed was Nicole die begin 2008 had gehoord dat ze borstkanker had. Voor Hansen was dat eerste portret cruciaal. ,,Het plaatste me voor een dilemma. Wat moet ik laten zien, laat ik littekens zien of maak ik portretten? Omdat Nicole zich half ontkleed niet prettig voelde, besloot ik de littekens te bedekken, en net een klein stukje te laten zien. Ik wist toen dat ik echte portretten moest maken, portretten van mensen met borstkanker, waarbij de borstkanker niet op de voorgrond staat maar de vrouw.’’
Nicoles enthousiaste reactie op Amazones.nl leidde tot aanmeldingen van vrouwen uit het hele land, onder anderen van Sanne (41) uit Amersfoort. Zij was 37 toen ze vernam dat ze borstkanker had. Het leven van de projectmanager en fervente volleybalspeelster werd volledig op de kop gezet. ,,De fotosessie kwam eigenlijk ook te vroeg voor mij. Ik had overal felgekleurde stukken lymfetape zitten, dat vond ik verschrikkelijk.’’ Als gevolg van de behandeling van de borstkanker heeft ze in haar rechterarm lymfoedeem, wat gepaard gaat met hevige zenuwpijn. Een armkous en de lymfetape moeten de pijn wat verzachten. ,,Niemand, mocht me zo zien, ook mijn man niet. En toen stond ik daar toch bij Jeroen... Hij heeft een foto gemaakt waarop ik een leren jack aan heb en mijn tapes nog zichtbaar zijn. Dat ziet er onverwacht stoer, kinky en sexy uit. Die tapes zijn zo iets anders geworden, van iets waarvoor ik mij diep schaamde tot iets hips.’’
De fotosessie als therapie. Sanne: ,,Als je borstkanker hebt, ben je patiënt en ondergeschikt aan de behandelingen en statistieken. Je wordt een ‘tiet en een niet-tiet’. Je hele lichaam en wie je bent worden gereduceerd tot dat kleine stukje. Door de foto’s ben ik weer mens geworden. Ze hebben mij enorm veranderd in hoe ik mijn lijf beleef. Van negeren en bedekken durf ik nu weer te laten zien. Het is weer van mijzelf. De foto’s zorgden voor een soort ontwaken, een verliefdheid op mezelf, een gevoel van lente na een koude winter, compleet met kriebels in mijn buik. Twee uurtjes fotografie, daar kan geen psycholoog tegenop.’’
Twee modellen in het boek zijn overigens man. Hansen: ,,Ook mannen kunnen borstkanker krijgen. Wat het voor mannen nog eens extra moeilijk maakt is dat velen borstkanker zien als ‘vrouwenziekte’. Door mee te doen aan het boek maken Simon en Frits een statement.’’
De titel van het boek verwijst naar een uitspraak van een van de gefotografeerde modellen, Joke, wier beide borsten zijn geamputeerd. ,,Ik voel mij nog steeds een vrouw, alleen heel anders.’’
u Het boek ‘Alleen heel anders’ is voor €18,50 te bestellen via de internetsite http://klapwijkenkeijsers.nl.
