De SpeelBoek: 'We moeten niet stoppen, we willen stoppen'

AMERSFOORT De SpeelBoek was een plezierige werkplek die ze zelf, vanuit het niets, hebben gecreëerd. Na 25 jaar lonkt een leven buiten de speelgoed- en kinderboekwinkel. ,,We moeten niet stoppen, we willen stoppen'', onderstrepen eigenaars Dorothée Postel (66) en John Schrijnemakers (63).

Marcel Koch

Aanvankelijk werden ze verguisd door de boekenbranche. De combinatie speelgoed met kinderboeken wekte weinig warme gevoelens op. Leuk bedacht, maar een heilloze missie. De praktijk bewees het tegendeel. ,,De kruisbestuiving werkte juist bijzonder goed'', blikt Postel terug. ,,Klanten struinden eerst door het speelgoed en liepen vervolgens door naar de boekenkasten om een kinderboek uit te zoeken. Niks heilloze missie. Sterker nog, met ons unieke concept hebben we een flinke boost aan de verkoop van kinderboeken gegeven.'' Geestige toevoeging: ,,Feitelijk hebben we zendingswerk verricht.'' En om een indruk te geven betreffende het aantal kinderboeken: ,,Destijds startten we met drieduizend titels en langzamerhand is dat doorgegroeid naar zevenduizend titels.''

Verder stelt ze dat er altijd oog is geweest voor innovatie. De noodzaak van een eigen webshop noemt ze als treffend voorbeeld. ,,Maar we legden ook contacten met scholen en organisaties voor leesbevordering. Daaruit zijn mooie initiatieven voortgevloeid. John heeft daar altijd veel energie en tijd ingestopt. Of er een rolverdeling was? Ik was van het speelgoed, John van de kinderboeken. Hij leest alles wat los en vast zit.'' Later zal ze opmerken dat hun beider arbeidsverleden op het hoofdkantoor bij IKEA (,,daar hebben we elkaar leren kennen") een ideale leerschool was. ,,Op het gebied van marketing en automatisering hebben we bij IKEA wijze lessen geleerd. Bij de start van de winkel, in 1994, stonden we direct artikelen in te scannen. Niet vanzelfsprekend in die periode.''

APPEL EN EEN EI Het afscheid van de winkel die hen zo dierbaar is, noemt Postel weloverwogen. ,,Vijf jaar geleden vonden we, ingegeven door fysieke waarschuwingen, dat we een stip op de horizon moesten zetten. En bij die stip zijn we nu aanbeland. Het is mooi geweest.'' Dat SpeelBoek - in gezonde toestand - niet wordt voortgezet vindt ze jammer, maar niet meer dan dat. ,,Het is zoals het is'', merkt ze nuchter op. Overnamekandidaten waren er genoeg, maar hapten uiteindelijk niet toe. Enerzijds omdat het ondernemersstel de voorraad goederen niet voor een appel en een ei van de hand wilde doen, anderzijds omdat potentiële kopers niet steil achterover sloegen bij het horen van de verdiensten. Of ze durfden het eenvoudigweg niet aan. Postel: ,,Ik begrijp die schroom wel. Als kleine ondernemer wordt het je door de overheid niet altijd even gemakkelijk gemaakt. Sommige regelgeving werkt beklemmend. Of frustreert.'' Sneert naar premier Rutte en zijn kabinet(ten): ,,Grote ondernemingen komen overal mee weg, want ja, de werkgelegenheid mag niet in gevaar komen. Alsof kleine ondernemers geen personeel hebben. In onze hoogtijdagen hadden we tien mensen op de loonlijst."

FIJNE COLLEGA'S Ze wisselt snel van toon, want afsluiten met chagrijn in haar lijf wil ze niet. Daarvoor zijn de afgelopen 25 jaar aan de Krommestraat veel te mooi geweest. Aanvankelijk in één pand, later werd het naast gelegen bedrijfspand er bijgetrokken. ,,We hebben de winkel altijd met veel passie en liefde gerund. Samen met lieve en fijne collega's. Er liggen hier mooie herinneringen. Onze service was onze kracht. We hebben de klant altijd goed kunnen adviseren.''

Wat het assortiment (houten) speelgoed betreft, hanteerde ze als stelregel: het moest leuk en duurzaam zijn. ,,Ik zocht naar de krenten in de pap. Nee, het hoefde niet altijd van hout te zijn, speelgoed van goed kunststof kocht ik ook in. Ik vind dat je daarin niet al te rechtlijnig moet zijn.'' Artikelen gemaakt door kinderhanden wees ze daarentegen resoluut af. ,,Ik heb altijd een fatsoenlijk ondernemer willen zijn en datzelfde geldt voor John. Ik wilde weten met wie ik zaken deed, wilde de leveranciers in de ogen kijken. Alleen als ik een goed gevoel bij ze had, ging ik met ze in zee. Leveranciers die met rapporten zwaaiden dat hun speelgoed verantwoord geproduceerd was, wantrouwde ik. Een rapport zegt mij helemaal niets. Pas als de leverancier zelf in China was wezen kijken, geloofde in hem.'' Zegt aansluitend: ,,In de praktijk kwam het erop neer dat ik altijd met vaste leveranciers werkte. Zo heb ik mijn vaste tasjesleverancier op een gegeven moment de opdracht gegeven om afbreekbare tasjes te leveren.''

WERKPLEK Is het afscheid bewust gekozen, de stap naar het ondernemerschap destijds ook. Beiden zegden van de ene op andere dag hun baan op. Postel bij de Hoge School Amsterdam, Schrijnemakers bij IKEA. ,,Het was Johns idee om een kinderboekwinkel te beginnen. Je kunt daar heel lang over dromen, maar op een gegeven moment moet je het gewoon doen. Bij IKEA was ik verantwoordelijk voor het speelgoed, zodoende is de combinatie speelgoed met kinderboeken ontstaan. We wisten dat we er niet rijk van zouden worden, maar waren er van overtuigd dat we iets gingen doen, waar we veel plezier aan zouden beleven. SpeelBoek was onze zelf gecreëerde plezierige werkplek.''

Met forse kortingen vliegt de voorraad aan kwaliteitsspeelgoed en kinderboeken de winkeldeur uit. ,,De bovenste verdieping was in een mum van tijd leeg."