Bovenduist wordt gebouwd, maar zonder schimmige deals

AMERSFOORT De wijk Bovenduist gaat er komen. In het uiterste noorden van de stad, tussen Nieuwland en Vathorst, komt een wijk met ten minste drieduizend woningen maar ook een bedrijventerrein, een park en sportvoorzieningen. Van de woningen wordt 35 procent gebouwd voor de sociale huursector en twintig procent voor ‘gemiddelde’ huren, zeg maar tot maximaal duizend euro.

De gemeenteraad besloot hiertoe bij de laatste raadsvergadering voor het zomerreces, in de nacht van dinsdag 13 op woensdag 14 juli. Dat Bovenduist er zou komen, stond eigenlijk al vast. Na jaren van discussies was alleen Rob Molenkamp (Lijst Molenkamp) nog tégen. De vermaarde natuurbeschermer wil de weilanden op deze plek behouden.

NUANCE Belangrijk waren de nuances. In een wat schimmig verleden, zo’n twintig jaar terug, beloofde de gemeente aan commerciële partijen dat die 1200 woningen mogen gaan bouwen. Tegenwoordig lijkt Bovenduist de enige geschikte plek om deze belofte te realiseren. Het ligt voor de hand dat de projectontwikkelaars het liefst dure woningen in de vrije sector neerzetten. De toezegging dateert immers van de tijd waarin de genoemde percentages nog niet verplicht waren. Niettemin zal de gemeente er op toezien dat Bovenduist als geheel 35 procent sociale huur en twintig procent ‘middenhuur’ krijgt.

Een ander heet hangijzer is de vuilstort die, naar de vorige eigenaar, nog steeds ‘de afvalberg van Smink’ wordt genoemd. Binnen de ‘hindercontour’ van de afvalberg mogen kennelijk bedrijven komen, maar geen woningen. De gemeente ziet het liefst dat Smink verhuist, waarna de bergen worden afgedekt en een ‘groene en recreatieve invulling’ kunnen krijgen. Maar de verwachting is, dat die verhuizing niet eerder zal plaatsvinden dan in 2035.

‘EENS MAAR NOOIT MEER’ De gemeenteraad gaf een belangrijk signaal met meerdere moties die schreeuwden om openheid en inspraak. Hierbij kwam wat oud zeer naar boven. De gemeente werkt al tientallen jaren samen met projectontwikkelaars in het Ontwikkelingsbedrijf Vathorst (OBV). Binnen deze samenwerking zal de afspraak ‘1200 woningen’ zijn beklonken. Maar waarom? Voorts was er naar verluidt een hoge ambtenaar die naar de marktpartijen belangrijke informatie lekte: er zat een wet aan te komen die voorschrijft dat grondeigenaren hun kavels pas mogen verkopen na overleg met de gemeente. De commerciële partijen gingen als een razende delen kopen van wat later Bovenduist zou worden genoemd. Want ze voelden wel aan dat ook hier zou worden gebouwd.

In de moties ‘Vinger aan de pols’ en ‘Goedkeuring eerst aan de raad vragen’ werd het college - en het ambtenarenapparaat achter hen - gedwongen om in de openheid te opereren. Noëlle Sanders (Lijst Sanders) constateerde dat er ‘in het verleden afspraken zijn gemaakt met projectontwikkelaars voordat dit met de raad is besproken’. Deze afspraken vallen in de categorie ‘eens maar nooit meer’ en het college zal voortaan ‘op basis van raadsbesluiten’ overleggen met marktpartijen. Sanders’ motie werd aangenomen. In een andere motie, ook aangenomen, werd verzocht om ‘risicomanagement, waarin de raad een stevige positie heeft’.

STANKOVERLAST Sanders kreeg ook de raad achter zich in een motie waarin werd gevraagd om een onafhankelijk onderzoek naar de ‘afvalberg Smink’. Ze schreef hierin dat tot dusverre alleen onderzoek is gedaan naar eventuele stankoverlast. Intussen wordt de berg maar hoger. Het afval rust op een soort ‘afdekfolie’ dat daardoor kan gaan lekken, met als risico dat het grondwater verontreinigd raakt. Ook beschikt de raad niet over inzicht in de ‘inhoudelijke, financiële en juridische risico’s’ van de afvalberg, nu en in de toekomst. Dit alles moet eens goed worden uitgezocht, en dan door een onafhankelijke partij.

Deze laatste vergadering voor het zomerreces duurde - als gevolg van een volle agenda - van 7 uur ’s avonds tot een uur ‘s nachts. Daarbij was de complete gemeenteraad aanwezig. Zonder veel omhaal bleek dat de besluiten ook weer digitaal - vanachter de laptop, thuis - mochten worden genomen. Wat betekent dat enkele oudere, kwetsbare oppositieleden weer konden meepraten en mee beslissen. Enkele weken eerder waren zij opeens weer verplicht tot ‘fysieke aanwezigheid’ in de raadszaal. Ben Stoelinga (Amersfoort 2014) en de tweekoppige fractie van de BPA vonden het daarvoor te vroeg. De eerste vergadering hierna is op dinsdagavond 31 augustus. Het is nog niet duidelijk welke vorm de bijeenkomsten dan krijgen.