Mondriaanhuis: ‘Kunstenaars aan zet bij urgente vraagstukken’

AMERSFOORT In het jaar dat het 150 jaar geleden is dat Mondriaan in Amersfoort werd geboren, heeft het Mondriaanhuis initiatief genomen om, samen met The Turn Club en TwynstraGudde, kunstenaars te vragen om zich te buigen over urgente maatschappelijk vraagstukken. De komende 150 dagen gaan theatermaker Bright Richards en componist/dirigent Imre Ploeg aan de slag met de thema’s ‘nieuwkomers’ en ‘natuur’. Merlijn Twaalfhoven, componist en oprichter van The Turn Club buigt zich over de vraag hoe de kloof tussen burgers en overheid kan worden verkleind.

Het jubileumjaar Mondriaan 150 in Amersfoort staat in het teken van verbeelding en vernieuwing. De abstracte kunst waar Mondriaan zo bekend om is geworden staat niet op zichzelf. Hij streefde naar radicale vernieuwing en zag daarmee de schepping van een aards paradijs voor zich. Geïnspireerd door Mondriaan zijn kunstenaars gevraagd om in Amersfoort 150 dagen lang aan de slag met een drietal maatschappelijk vraagstukken in zogenoemde Mondriaan TurnLabs.

‘En de mensch? Deze moet niet op-zich-zelf zijn en eveneens slechts een gedeelte van het geheel. Wanneer hij aldus, niet meer zijn individualiteit voelt, zal hij gelukkig zijn in het aardse paradijs door hem zelf geschapen.’  - Piet Mondriaan, Parijs, 1926

MINDSET Een TurnLab is een werkvorm die is bedacht door Merlijn Twaalfhoven, initiatiefnemer van The Turn Club, een samenwerkingsverband van kunstprofessionals, veranderaars en bruggenbouwers. In zijn boek Het is aan ons, waarom we een kunstenaarsmindset nodig hebben om de wereld te redden, laat hij zien hoe ieder van ons van betekenis kan zijn bij het aanpakken van grote en kleine wereldproblemen als mensen de kunstenaar in zichzelf activeren. Dit idee wordt met de TurnLabs in de praktijk gebracht.

In de Mondriaan TurnLabs werken teams van ‘laboranten’ onder leiding van de geselecteerde kunstenaars met drie maatschappelijke waarden die onder druk staan in het huidige complexe leven: Nieuwsgierigheid, Nederigheid en Nabijheid. Vanuit die waarden onderzoeken ze drie urgente maatschappelijke vraagstukken.

NIEUWSGIERIGHEID Theatermaker Bright Richards, zelf ooit vanwege burgeroorlog gevlucht uit Liberia, gaat in zijn TurnLab aan de slag met de waarde nieuwsgierigheid en de vraag: ‘hoe verhouden we ons tot nieuwkomers?’ Het doet iets met een vluchteling om in een ander land, in een andere cultuur en bij andere mensen terecht te komen. Maar de komst van vluchtelingen heeft ook impact op de mensen die daar al wonen. In het TurnLab van Bright zullen deelnemers met elkaar onderzoeken hoe je in deze context nieuwsgierigheid kunt gebruiken om mensen op duurzame wijze in verbinding met elkaar te brengen.

Componist en dirigent Imre Ploeg richt zich met zijn Mondriaan TurnLab op de waarde nederigheid en de vraag: ‘hoe verhouden we ons tot natuur?’ Ploeg bestudeert in zijn muzikale projecten al langer de verbinding tussen muziek, kunst, natuur, duurzaamheid en maatschappelijk urgente kwesties. Hij gaat met dit vraagstuk aan de slag met professionals en inwoners van Amersfoort en zal met hen onderzoeken hoe nederigheid een rol kan spelen in stedelijke ontwikkeling.

NABIJHEID Merlijn Twaalfhoven gaat met een team van deskundigen en betrokkenen aan de slag met het vraagstuk ‘Hoe verhouden we ons tot het openbaar bestuur?’ Er is al langer sprake van een kloof tussen burgers en bestuur. Twaalfhoven zal samen met de deelnemers van zijn TurnLab zoeken naar nieuwe mogelijkheden voor nabijheid. Welke vorm van ontmoeting kunnen we creëren tussen burgers en overheid? En hoe kunnen we mensen die wat minder mondig zijn ook een stem geven?’

De kunstenaars zijn de komende 150 dagen de trekkers van de Mondriaan TurnLabs. Ze opereren niet als deelnemer of meedenker, maar zijn juist ‘in the lead’. Een TurnLab is een plek waar ruimte is voor experiment. Een plek waar de kunstenaars samenkomen met de ‘laboranten’. Dit zijn mensen die interesse hebben in het thema, of een bepaalde expertise en bijvoorbeeld werkzaam zijn bij de overheid, in de wetenschap, het onderwijs of bij andere maatschappelijke organisaties. Echte verandering ontstaat doorgaans niet binnen een bestaande context. Voor een nieuwe impuls is ruimte nodig. Met de Mondriaan TurnLabs wordt een vrije ruimte gecreëerd op een plek waar gewerkt of geleefd wordt in Amersfoort.

BRUIKBAAR De uitkomsten van de Mondriaan TurnLabs zullen in december gepresenteerd worden. De hoop en verwachting is dat er ideeën ontstaan, die bruikbaar zijn in de realiteit. Of oplossingsrichtingen, die organisaties op een spoor zetten waarop weer verder kan worden onderzocht of ontwikkeld.

Geïnteresseerden die mee willen doen of die meer willen weten over het proces én de uitkomsten van de Mondriaan TurnLabs kunnen zich aanmelden via de website mondriaan150.nl. De komende 150 dagen verschijnen mini-podcast afleveringen die via een speciaal whatsapp-kanaal worden verspreid. Aanmelden voor het Whatsappkanaal kan eenvoudig door een bericht te sturen naar telefoonnummer: 06 82 32 48 27. Meer informatie is te vinden op: mondriaan150.nl.