Filosoof Onno Zijlstra: ,,De waarheid ligt bij kunst niet direct voor het grijpen; er is altijd gelaagdheid.”
Filosoof Onno Zijlstra: ,,De waarheid ligt bij kunst niet direct voor het grijpen; er is altijd gelaagdheid.” Paul van der Harst

Kunst en de zin van het bestaan

22 januari 2023 om 10:00 Activiteiten

AMERSFOORT De Amersfoortse filosoof Onno Zijlstra was jarenlang docent aan kunsthogeschool ArtEZ. Kortgeleden publiceerde hij zijn derde boek over kunst voor een breder publiek waarover hij op woensdag 25 januari om 20.00 uur in een bijeenkomst in Het Brandpunt (Laan van Emiclaer 101) op een toegankelijke manier in gesprek gaat. 

Zijlstra, geboren en getogen in Wassenaar, komt uit ,,een fijn calvinistisch nest.” Z’n vader was brandweerman, z’n ouders bezochten geen tentoonstellingen en lazen geen literatuur. ,,Maar”, zegt hij, ,,als jongste in het gezin ben ik door mijn grote broers wel op weg geholpen, aan het lezen gezet en meegenomen naar tentoonstellingen. En al snel vond ik de Amerikaanse literatuur van die jaren en de grote abstract expressionisten, zoals Pollock en Rothko. Helemaal geweldig. In mijn eerste baan, aan de Vrije Universiteit, in de jaren ’70, gaf ik filosofie aan filosofen, cultuurkritische filosofie, dat was toen helemaal in.” 

,,Tot op zekere hoogte was dat allemaal heel theoretisch”, zegt Zijlstra. Maar dat veranderde toen hij aan de kunstacademie in Kampen (later Zwolle) les ging geven. Hij leerde er een ander type mensen kennen dan hij aan de universiteit gewend was. Dankzij hen, zegt hij, kreeg hij ook meer oog voor de zintuiglijkheid van het vak, voor het zien, het materiële van de kunstwerken. ,,Met je neus op het doek, zeg maar. Leren zien dat een schilderij lagen heeft. En daarnaast waren er de intense gesprekken over wat kunst nu eigenlijk beoogt.”  

BOEK Onder andere daarover schrijft hij uitgebreid in zijn vorig jaar verschenen boek ‘Kunst en de zin van het bestaan’, waarin hij de denkers Kant, Hegel, Schopenhauer, Wittgenstein, Kierkegaard en Nietzsche aan het woord laat over hun denken over de zin van het leven en de rol van kunst daarin.

We moeten met elkaar in gesprek. Wij als kijkers worden uitgedaagd

EIGEN INSTEEK ,,Zij kiezen allen een eigen insteek”, zegt hij. ,,Dat geeft ons de ruimte zelf ideeën te vormen over de verbanden tussen kunst en de vraag naar de zin van het bestaan. De waarheid ligt bij kunst niet direct voor het grijpen; er is altijd gelaagdheid. Het gesprek over een kunstwerk maakt ruimte, je hoeft niet een standpunt in te nemen maar je mag op grond van wat je ziet een mening hebben. Dan kan het gesprek op gang komen. Voor de één is er in een kunstwerk schoonheid als geborgenheid. Voor de ander prikkelt het juist om nieuwe, onbekende terreinen te betreden.” Daar hebben we kenners bij nodig, benadrukt Zijlstra. ,,Een kenner kan je leren kijken. Een eerste blik is een begin van een verder ingaan op het kunstwerk. Ik heb er jaren over gedaan om het werk van bijvoorbeeld Malevich te leren waarderen. Het leek me eerst vooral chaotisch. Pas later leerde ik zien: alles staat op zijn plaats. Dus we moeten met elkaar in gesprek. Wij als kijkers worden uitgedaagd.” 

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie