Wandelen hoog in de Sint Joriskerk

25 mei 2011 om 00:00 Achtergrond

Ondanks dat de imposante kroonlichters branden, is het donker in de kerk. De werkvloer, die rust op een ingewikkeld netwerk van steigers, neemt veel licht weg. Het eeuwenoude preekgestoelte en de orgels zijn ingepakt met plastic, evenals de houten banken die achterin de kerk opgestapeld staan. Verder zijn alle historische voorwerpen weggehaald en elders opgeslagen.

Wandelen op een onbereikbare hooggelegen plek, dichtbij fresco’s en beelden die vanaf de begane grond niet of nauwelijks te zien zijn. De gewelven van de Sint Joriskerk in Amersfoort worden29gerestaureerd en om dat te kunnen doen is er op 9,5 meter hoogte van de 19 meter hoge kerkruimte een werkvloer aangelegd. De Stichting Vrienden van de Sint Joriskerk maakt van die uitzonderlijke situatie gebruik om elke zaterdag adembenemende29rondleidingen te verzorgen. Tekst en foto’s: André van der Velde

,,De kerk is nu een bouwplaats, maar op de een of andere manier is de bijzondere kerkelijke sfeer toch duidelijk gebleven’’, zegt Windel van den Brink, scriba (secretaris) van de Joriskerk, terwijl hij om zich heen kijkt. Hij is een van de tien kerkbestuurders die een speciaal voor hen georganiseerde rondleiding volgt.

De rondleiding wordt verzorgd door Annet van Goor, secretaris van de Stichting Vrienden van de Joriskerk. Zij coördineert de restauratie van de kerk en doet aan fondsenwerving. ,,De eerste restauratie heeft een jaar geduurd. De houten dakkapconstructie was ernstig aangetast door de bonte knaagkever’’, vertelt ze als inleiding.

Met het tweede deel van de restauratie kon pas begonnen worden nadat een groot deel van de benodigde acht ton was binnengehaald. ,,Nu hebben we nog slechts een tekort van één ton en we hopen en vertrouwen erop dat we dit bedrag aan het einde van het jaar bij elkaar hebben.”

Begin dit jaar is het tweede deel van de restauratie in gang gezet: het herstellen van het pleisterwerk en de ornamenten van de gewelven. Van Goor: ,,In januari is de steigerbouw begonnen, die duurde zeven weken. Inmiddels is ook al een deel van het werk afgerond.”

De Vrienden-secretaris gaat de groep voor naar de werklift. Met veel gerammel gaat deze lift naar boven. Een deel van de groep genodigden verkiest de trap. Eenmaal boven, weer in het licht, is iedereen direct onder de indruk. De gewelven zijn bijna aan te raken. ,,Het is uniek dat je hier staat”, zegt Van Goor enthousiast. ,,De vorige restauratie had plaats in de jaren zestig. Je hebt dus maar eens in je leven de gelegenheid zo dicht onder de gewelven te lopen en kennis te nemen van de bijzondere beeldjes en sluitstenen.”

Een zo’n bijzonder beeldje is een ‘grapje’ van een beeldhouwer. ,,Een krullenbolletje laat zijn blote billen zien aan een varken”, verduidelijkt Van Goor de afbeelding. ,,Kennelijk had de beeldhouwer ruzie met de pastoor. Ordinair eigenlijk, hè?”, lacht ze.

Een deel van de gewelven is al klaar. Van Goor: ,,De sluitsteen van Armen de Poth is prachtig gerestaureerd. Verder zijn al veel scheuren in de gewelven dichtgemaakt.”

Een van de hoogtepunten van de rondleiding is het Hemelgat, middenin de gewelven. Gerard Raven, conservator van Museum Flehite in Amersfoort, heeft het Hemelgat altijd van gepaste afstand bestudeerd en er een artikel over geschreven in het Amersfoortse kerkblad Drieluik. Geboeid bekijkt hij, nu op slechts twee meter afstand, het Hemelgat. Eromheen zijn schilderingen aangebracht: God de Vader met wereldbol, de lijdensattributen van Jezus, de Heilige Geest als duif en Maria met het Kind. ,,Dit is een unieke ervaring”, zegt hij enthousiast. ,,Het Hemelgat is een luik om Hemelvaart en Pinksteren aanschouwelijk te maken”, legt hij desgevraagd uit. ,,In de Middeleeuwen konden veel gelovigen niet lezen. Daarom was er veel meer toneel dan tegenwoordig. In grotere kerken hing vaak een kruisbeeld met Christus of een Mariabeeld in de viering, de kruising van schip en dwarsschip. Met Hemelvaart kon je Jezus letterlijk zien opstijgen, midden in de kerk.”

Predikant Dinand Kamphuis van de Joriskerk is onder de indruk van de wandeling hoog in ‘zijn’ godshuis. ,,Laten we hier in het vervolg de kerkdienst houden. Stel je voor dat je hier met 350 mensen zit. Wat zou dat prachtig zijn. Dat was mijn eerste indruk”, vertelt hij. Het Hemelgat raakte hem diep. ,,Dat is een van de fijnzinnigste dingen van de kerk, hierboven althans.”

Na een half uurtje in de wolken, is het tijd om naar beneden te gaan. Met enige weemoed keert het gezelschap terug op de begane grond. ,,Ik vond het heel indrukwekkend”, zegt scriba Van den Brink. ,,Ik ben ook erg benieuwd hoe de kerk er straks uitziet als de restauratie helemaal klaar is.”

Wie de bijzondere rondleiding nog wil volgen, moet niet al te lang meer wachten. ,,Na 25 juni gaat de vloer eruit en zullen de wanden en muurschilderingen worden aangepakt”, aldus Van Goor. ,,Er zijn dus nog vijf zaterdagen waarop de rondleiding bij de gewelven kan worden gedaan.” De officiële opening van de volledig gerestaureerde St Joriskerk is gepland op 8 december.

uDe rondleidingen hebben iedere zaterdag plaats om 11.00, 12.00 en 13.00 uur. Opgeven daarvoor kan via gilde@gildeamersfoort.nl of tel. 033-4722236. Deelname kost €10,- waarvan € 7,50 naar het restauratiefonds gaat. Nadere informatie: www.gildeamersfoort.nl en www.sintjoriskerk-amersfoort.nl.

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie