Bewoners Zon en Schild uit terreinwoningen

30 augustus 2013 om 00:00 Nieuws

AMERSFOORT - Ze dachten er altijd te mogen wonen, zoals beloofd door de directie. De bewoners van de terreinwoningen van Zon en Schild langs de Utrechtseweg. Half september echter gaan de kapitale villa's, waar ooit het kader woonde, op slot. De 48 mannen en vrouwen die een veilige plek dachten te hebben gevonden gaan een onzekere toekomst tegemoet, beaamt Kima van der Meer, die hen begeleidt op het nieuwe pad dat ze moeten gaan.

door Bert Vos

,,Ze zijn te goed voor een afdeling maar te kwetsbaar om op zichzelf te wonen. Op deze tussenvoorziening, zaten ze juist op de goede plek", zegt Kima, die zitting heeft in de cliëntenraad. Desalniettemin verhuist een aanzienlijk deel naar locaties op het terrein of naar de stad waar ze ambulante zorg krijgen. Zoals Marijke die ruim 20 jaar op Zon en Schild verblijft. Ze woonde zes jaar met een kleine groep in de domineeswoning. Prachtig vond ze het. Eindelijk haar eigen plek waar ze zelfstandig was. Twee keer per dag kwam er even iemand kijken en verder kon ze haar gang gaan. Ze vindt het dan ook erg dat ze nu terug moet naar een langdurigverblijfsafdeling, waar ze gebonden is aan de structuur en regels. ,,Het is een achteruitgang. Ik had echt mijn vrijheid daar en die wordt mij weer afgenomen."

In een verklaring zegt Zon en Schild dat ze zich nu eenmaal moet houden aan het bestuurlijk akkoord. Dat is erop gericht om cliënten zo lang mogelijk in hun thuissituatie te behandelen. Een klinische opname vindt alleen plaats als er geen alternatieven zijn. De nieuwe regelgeving betekent een scheiding tussen wonen en behandelen. Had de instelling vroeger ook een woonfunctie, nu is er uitsluitend sprake van behandeling en het toewerken naar begeleid zelfstandig wonen met ambulante behandeling. ,,Dit heeft grote impact en wij begrijpen dat patiënten dit als een achteruitgang kunnen ervaren. We zoeken samen met de patiënt naar de best mogelijke oplossing", aldus een woordvoerder. Patiënten met ernstig psychiatrische problematiek voor wie ambulante behandeling niet mogelijk is blijft Zon en Schild klinische zorg aanbieden.

Niet alleen de verhuizing speelt de bewoners parten. Het plukje huizen was een kleine enclave aan de rand van het terrein. ,,Het gaat hier om kwetsbare mensen. Ze ondersteunden elkaar, er was onderlinge solidariteit, ze gingen bij elkaar op bezoek, dronken koffie, kookten samen en er ontstonden vriendschappen. Dat wordt ruw uit elkaar getrokken", aldus Kima. Wat hij vooral wrang vindt is dat hen beloofd was dat ze er altijd konden blijven wonen. ,,Dat was door de vorige directie toegezegd. Ze doen wel hun best om voor iedereen een alternatief te bieden, niemand komt op straat staan."

De gemeente krijgt op basis van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning een rol met betrekking tot opvang en zorg voor psychiatrisch patiënten die op ambulante locaties wonen. Voorzieningen voor beschermd wonen zijn in Amersfoort echter drastisch afgebouwd door de bezuinigingen. Zon en Schild heeft het aantal beschermde woonhuizen in de stad verminderd omdat er 1,5 miljoen euro bezuinigd moet worden. Met als gevolg nijpende capaciteitsproblemen bij woonvoorzieningen voor deze doelgroep. Bewoners die in de beschermde woonvorm Kokjesbongerd wonen is zelfs gevraagd weer terug te verhuizen om plek te maken voor patiënten die goed genoeg zijn voor ambulante zorg.

Om de getroffen patiënten toch terzijde te kunnen staan zijn er FACT-teams opgericht voor behandeling en begeleiding buiten de muren van de ggz-instelling. Fact staat voor 'flexible assertive community treatment'. In zo'n team zitten onder meer sociaal-psychiatrische verpleegkundigen, een psychiater, arbeidsconsulenten en woonbegeleiders. Echter, ook hier is er een gelimiteerde capaciteit door de krapte aan personeel, is Kima's constatering. Eenzaamheid en verlies aan sociale contacten liggen volgens hem op de loer.

Doorstroomplek

Voor Petra, die ook jarenlang op Zon en Schild woont valt de verhuizing tot nu toe wel mee, vindt ze. ,,Ik krijg voorlopig iets toegewezen hier op het terrein. Dat is een doorstroomplek naar zelfstandig wonen." Waar ze tegenop ziet is dat als ze eenmaal zelfstandig woont en het gaat mis, ze dan niet terug kan vallen op de vertrouwde omgeving van het ziekenhuis. Want de crisisopvang verdwijnt en gaat in december naar een andere locatie, SymforaMeander geheten, bij het nieuwe ziekenhuis aan de Maatweg. ,,Dat is eng. Ik heb dan geen veilige haven meer waar ik naar terug kan gaan. Als je hier eenmaal weg bent is er geen weg terug."

Marijke laat de monumentale domineewoning zien waar ze zes jaar gelukkig was. De ouderwetse ramen in lood, de zwart-wit geblokte harde vloeren, de originele plafondbalken, de bewerkte muren, een stevige witte schouw, de werkkamer van de dominee met uitzicht op de tuin: ze vertellen de geschiedenis van dit huis. Dat wordt haar dus weer afgenomen zegt Marijke. Ze wijst op het ruime terras. ,,Daar zaten we veel. Straks heb ik alleen maar een kleine kamer." Omdat ze niet alles kan meenemen van haar inboedel zal ze van een deel afscheid moeten nemen. Hoe haar toekomst er verder uit gaat zien, daar heeft ze geen idee van.

Zon en Schild geeft aan dat er inderdaad minder gebouwen nodig zijn nu de woonfunctie verdwijnt. Omdat een deel van de huidige gebouwen niet toekomstbestendig is wordt daar een plan voor ontwikkeld. Onderdeel daarvan is de sluiting van het grootste deel van de patiëntenwoningen. In het vastgoedplan wekt de instelling verder uit wat er met de woningen gaat gebeuren.

Kima is somber over de toekomst van de zorg voor psychiatrische patiënten. ,,Door verrechtsing en verlies van solidariteit met de zwakkeren wordt de samenleving steeds harder om niet te zeggen bruter. Sociale voorzieningen worden afgebroken. Misschien is er straks alleen nog goede zorg voor de rijken. De rest van de mensen met een psychiatrisch ziektebeeld is de Kop van Jut. Zij zijn de grootste slachtoffers van deze bezuinigingswoede."

De namen van de patiënten zijn in verband met hun privacy gefingeerd.

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie