Nieuws- en sportstem Govert van Brakel hangt microfoon aan de wilgen

11 november 2009 om 00:00 Nieuws

In de hal van zijn woning in Liendert liggen de opblaasbare plastic letters van het woord gefeliciteerd nog op de grond. De rood/wit/groene letters sierden eind oktober Stadscafé De Observant tijdens het grote afscheidsfeest dat zijn collega’s van de NOS voor hem en zijn vrouw Vera hadden georganiseerd. ,,Dat zijn de kleuren van Italië, ons favoriete vakantieland”, legt de kersverse gepensioneerde uit, terwijl hij voorgaat naar de woonkamer.

AMERSFOORT - Zijn gezicht is nauwelijks bekend, hij is wars van tv, maar zijn stem was jarenlang een vaste welkome gast in miljoenen huiskamers. Was, want de Amersfoortse radiopresentator en journalist Govert van Brakel, is deze maand met pensioen gegaan. De presentator van Langs de Lijn en het Radio 1 Journaal was dé sport- en actualiteitenstem van de Nederlandse radio. Wie zijn kenmerkende stemgeluid en droge humor te zeer mist, kan af en toe nog het hart ophalen bij Radio 5. door André van der Velde

Govert van Brakel werd 60 jaar geleden geboren in Scheveningen en woonde jarenlang in Den Haag, waar hij eerst werkte als voorlichter bij het ministerie van Onderwijs en vervolgens als bureauredacteur bij persbureau GPD. Dat hij later een van de meest toonaangevende stemmen van de NOS zou worden, kon hij op dat moment net zo min bevroeden als het feit dat Amersfoort een rode draad in zijn leven zou vormen.

Holle Bolle Gijs

Met Amersfoort had hij al in 1970 te maken gehad. ,,Ik heb hier in militaire dienst gezeten, in de Koning Willem III kazerne. De stad kende ik nauwelijks. Je kon lekker eten bij Holle Bolle Gijs in de Krankeledenstraat. Die kon je op de tast vinden en daarna gingen we weer terug richting de kazerne. Toen had ik nog geen enkel idee dat ik hier later zou wonen”, vertelt hij op de bank in de sfeervolle woonkamer. Ook als GPD-journalist kreeg hij zonder het te beseffen geregeld te maken met Amersfoort. ,,In het toenmalige gebouw van de Tweede Kamer hing een grote foto, of beter gezegd een schets van het dorp Hoogland. Het was een presentje geweest bij een petitie die de Hooglanders de Kamer hadden aangeboden tegen de dreigende annexatie van hun dorp door Amersfoort, die in 1973 toch zou plaatsvinden. Die foto heb ik talloze malen gezien op weg naar de perstribune. Hij hangt er trouwens nog steeds.”

Toeval

Door toeval kwam hij in 1976 bij de landelijke radio terecht. ,,Ik werkte als vrijwilliger bij de Haagse Ziekenomroep. Met een collega, die verder ook werkzaam was bij de NCRV, hebben we live verslagen gedaan van ADO Den Haag”, blikt hij glimlachend terug. ,,We waren jongelui die lekker met radio bezig waren. Toen er bij het NCRV-programma ‘Sport op Zaterdag’ een zieke was, zei mijn collega wel iemand te kennen die het live-verslag zou kunnen doen, die iemand was ik. Dat verslag, Huizen- IJsselmeervogels, zou trouwens eenmalig zijn”, zegt hij met iets van zijn typerende droge humor. ,,Maar pas twee weken geleden ben ik weggegaan.”

Dat hij terecht kwam bij de radio was als het uitkomen van een droom. ,,Radio heeft altijd iets magisch gehad. Als kind wilde ik al bij de radio om iets met nieuws en sport te doen.”

Hooglandse koeien

Met zijn vrouw Vera, die hij in 1972 had leren kennen bij de ziekenomroep, ging hij in 1976 samenwonen en in 1979 verhuisden ze naar Hoogland, in het gebied waar later Nieuwland uit de grond zou worden gestampt. ,,We woonden aan de rand van het dorp en keken uit op weilanden met koeien. Ik vond dat prachtig. Vera vond het wel moeilijk het strand en de duinen achter zich te laten.”

Enkele jaren later verhuisden ze naar Geldermalsen, maar dat bleek geen verstandige keuze. ,,We aardden daar niet en wilden zo snel mogelijk weer terug naar Amersfoort, terug naar huis. We zaten daar eigenlijk heel goed zo midden in het land, gezellig, goed bereikbaar en met mijn werkplek in Hilversum om de hoek.” Ze verhuisden naar Liendert en daar wonen ze nog steeds. Hun drie kinderen zijn inmiddels de deur uit.

Theo Koomen

Ondertussen werd Van Brakel in 1982 de presentator van ‘Sport op Zaterdag’. Negen jaar later maakte hij de overstap naar de NOS en werd hij presentator van de zondagmiddaguitzending van Langs de Lijn, het programma waarvoor hij al veel voetbalwedstrijden had verslagen, vaak samen met de legendarische sportverslaggever Theo Koomen.

In 1995 werd hij ook presentator van het Radio 1 Journaal. Zo groeide hij uit tot dé sport- en actualiteitenstem van Nederland, de stem die miljoenen Nederlanders hoorden. ,,Maar dat realiseer je je niet als je in zo’n studio zit in de kleine intimiteit van een groepje van drie, vier of vijf mensen dat bezig is met het programma”, nuanceert hij. ,,Bij de reikwijdte moet je ook niet te veel stilstaan, daar word je alleen maar zenuwachtig van. Ik heb de afgelopen weken heel veel mails gekregen met veel lieve woorden, dat mensen je gaan missen. Dan besef je dat het heel bijzonder is dat je dit mocht doen. Ik heb ook een vreselijke hekel om je zelf op te blazen, maar oké”, geeft hij na enig aandringen toe, ,,ik was een klein icoontje.”

Anonimiteit

Een televisiecarrière heeft hij nooit geambieerd. ,,Het is voor mij een te ingewikkeld medium, waarin ik ook te weinig van mijn kennis en kunde kwijt kan”, legt hij uit. ,,Het is heerlijk om niet bekend te zijn. Ik heb wel wat voor tv gedaan en dan zie je ook de impact daarvan. Ik vind het vreselijk dat mensen je gaan naroepen simpelweg omdat je op de tv komt. Dat is niks voor mij. Nee, dan radio. De anonimiteit daarvan is fantastisch.” Enthousiast legt hij uit wat radioverslaggeving inhoudt. ,,Het gaat er om te beschrijven wat je ziet, wat je ruikt, wat je voelt. Dat is zo mooi om te doen. Dan maakt het ook niet uit wat: sport of een raadsvergadering of de jaarlijkse dodenherdenking op de Dam in Amsterdam. Ja, elk jaar hetzelfde, maar is de kunst om in mooie volzinnen te vertellen wat zich daar voltrekt.”

Kuchknop

Een van de vele afscheidscadeaus die hij heeft gekregen is de gouden kuchknop. Van Brakel loopt naar het kastje dat een prominente plek gekregen in de woonkamer en geeft een kleine demonstratie door de knop in te drukken en in de microfoon te praten. ,,Ik heb hem gekregen omdat ik er veel gebruik van heb gemaakt voor de interne communicatie met de regisseur en”, hij laat en korte stilte vallen, ,, voor de interne grappen en grollen.”

Zolang de kuchknop is ingedrukt, hoort de luisteraar niet wat de presentator zegt. ,,Nee, het is nooit misgegaan”, pareert hij een voor de handliggende vraag. ,,Wel is een keer een grappige opmerking voor de regisseur onbedoeld terechtgekomen bij Marjo Hoedemaker van DierenPark Amersfoort, die op dat moment aan de lijn hing voor een reactie op de hype rond het ijsbeertje Knut in Berlijn. Ik zei tegen de regisseur dat Hoedemaker van de ‘Knut en de rand weet’. Hoedemaker hoorde dat de regisseur herhalen en reageerde er direct daarna live in de uitzending lachend op.”

Koningin Beatrix

Van Brakel heeft talloze mensen geïnterviewd en zit boordevol anekdotes. Gevraagd naar het mooiste interview, heeft hij niet een-twee-drie een antwoord paraat. ,,Misschien met koningin Beatrix, maar dat kan je eigenlijk geen interview noemen”, zegt hij cryptisch. ,,In 1985 stond ik bij de finish van de Elfstedentocht, de eerste na 22 jaar. Evert van Benthem won en ik moest mij door de mensenmassa heen worstelen om hem te bereiken. Hij stond daar met premier Lubbers, Commissaris van de Koningin Wiegel, de burgemeester van Leeuwarden en koningin Beatrix. Ik ging met de microfoon het hele rijtje af en kwam dus ook uit bij de hare majesteit. Ze gaf echter een klap op de microfoon en zei helemaal niks. Als ze gewoon gezegd had dat het een groot feest was, dan was ik weer verder gegaan, ik wilde heus niet weten wat ze van het kabinet Lubbers vond.”

Enkele persoonlijke juweeltjes noemt hij de interviews die hij heeft gedaan met Annie M.G. Schmidt en Toon Hermans.

Zondag

Elke zondag weg. Zijn vrouw Vera vond dat wel eens vervelend. En Govert heeft het er nu ook wel mee gehad. ,,Elke zondag weer naar Hilversum en elke keer weer dezelfde verhalen van dezelfde trainers en spelers, of dezelfde verhalen van andere spelers en trainers. Het is nu wel mooi geweest.” Stilzitten zullen ze in elk geval niet. ,,Samen met Vera heb ik vorig jaar een eigen bedrijfje opgericht voor mediatrainingen en presentaties. Bij jongerenzender FunX ga ik de jongens en meiden coachen. Verder zal ik voor Omroep Max en de NCRV op Radio 5 wat invalklussen doen. Het is leuk affiniteit met de werkvloer te houden. Bovendien is het zonde je kennis en kunde niet aan te wenden. Het is menselijk kapitaal, voor wie er gebruik van wil maken. Ja”, vervolgt hij glimlachend, ,,dat is een licht calvinistisch trekje.”

In februari gaan ze naar de Olympische Winterspelen in Vancouver. ,,Dat is een cadeau van de collega’s van Studio Sport. Dat is echt hartstikke leuk, maar het zal wel gek zijn om alleen maar toe te kijken. Raar, maar ook heerlijk: ik hoef me niet meer te haasten voor de deadlines.”