‘De binnenstad in oorlogstijd’

28 oktober 2009 om 00:00 Nieuws

De start vond plaats op het fraaie terras bij de ingang van Museum Flehite. Chiel van der Speld gaf een algemene inleiding. Hij schetste het beeld van een provinciestad met ongeveer 45.000 inwoners. Amersfoort was niet groter dan de oude stadskern en het Soesterkwartier, het Leusderkwartier en het Bergkwartier. In de mei-dagen van 1940 werd de volledige Amersfoortse bevolking wel geëvacueerd naar Noord Holland, maar de stad zelf werd niet aangevallen. ,,Zowel in 1940 als in 1945 is Amersfoort behoorlijk de dans ontsprongen’’, vertelde Van der Speld. ,,Amersfoort was in die tijd een frontstad en maakte onderdeel uit van de Grebbelinie, een verdedigingslinie die liep van Wageningen naar Bunschoten.’’ Het gebied kon gemakkelijk onder water gezet kon worden, maar in zowel 1940 als in 1945 is dat uiteindelijk niet gebeurd. Een plaquêtte met een Latijnse tekst in de Onze Lieve Vrouwtoren herinnert eraan dat de stad twee keer werd bedreigd en twee keer door God werd beschermd.

Wandeling tijdens Week van de Geschiedenis AMERSFOORT - Ongeveer 25 wandelaars deden vorige week woensdag mee aan een speciale wandeling die plaatsvond in het kader van de Week van de Geschiedenis. Doel waren locaties in de oude binnenstad waar in de oorlog ‘dingen gebeurd zijn’. De wandeling die vorige week drie keer werd gelopen, was uitgezet door Chiel van der Speld en Nico Raglite van het Gilde Amersfoort. Al met al was het een leerzame wandeling door de binnenstad.

door John Spijkerman

Waar Amersfoort tot twee keer toe ‘de dans ontsprong’, gold dit niet voor de joodse bevolking. Waren er vóór de oorlog nog ongeveer 740 joodse stadgenoten, na de oorlog waren dat er zo’n 320. In vergelijking met andere steden, stak Amersfoort daarin niet slecht af, vertelde gids Nico Raglite. Een belangrijk onderduikadres zat in het pand van de Muziekschool, waar de bewoonster Elisabeth Loke, zeven onderduikers in huis had. Later moesten deze onderduikers verkassen naar de Bollenburg. De Onze Lieve Vrouwetoren deed dienst als uitzichtpunt voor artilleriewaarnemingen. Raglite, die grote geplastificeerde foto’s uit oorlogstijd had meegenomen om zijn verhaal te illustreren, liet foto’s zien van een beschieting van de toren in 1945. De Canadezen dachten dat een stro pop met uniform en helm die de Duitsers op de toren hadden neergezet, een persoon was.

In het pand Langestraat 34 zat vroeger het textielbedrijf van de joodse ondernemer Van Raalte. In 1941 moest hij de zaak sluiten. In 1945 werden vanuit dit pand de voedselpakketten van droppings uitgedeeld. Tijdens de hongerwinter reden fietsers uit het westen over de Langestraat op weg naar het oosten. Deze zogenaamde ‘IJsselgangers’ overnachtten in het pand van Wim Jacquet waar sociëteit Minerva was gehuisvest. In het pand van Xenos zat vroeger Bakkerij Vonk. Daarboven zat tijdens de oorlog een illegale telefooncentrale. Tijdens de wandeling liet de gids ook foto’s zien van ‘het opbrengen’ van foute NSB-stadsgenoten tijdens de bevrijding. Zij werden naar de markthal vervoerd en kwamen vervolgens terecht in Kamp Amersfoort en de Bernhardkazerne.

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie