Sloop de WAR van start

6 juli 2021 om 11:27

'Het oudste gedeelte wordt opgeknapt'

Jeroen de Valk 

PREMIUM De WAR wordt gesloopt, maar niet helemaal. De panden van deze creatieve broedplaats aan de Geldersestraat gaan grotendeels tegen de grond, nu de WAR een nieuw onderkomen heeft gevonden aan de Heiligenbergerweg. Op de oude plek komen woningen: in nieuwe appartementencomplexen, maar ook in een deel van de oude fabriek dat blijft staan.

Dit vertelt Dirk van Garderen, directeur van projectontwikkelaar Rovase. ,,Het oudste gedeelte, dat nog van eind negentiende eeuw dateert, wordt opgeknapt. Daar omheen komen drie nieuwe appartementencomplexen. Zo blijft de geschiedenis zichtbaar, we gaan er echt wat moois van maken.’’

De plannen van de projectontwikkelaar liepen vertraging op toen een bestemmingsplan en daarmee een eerder ontwerp van ZEEP Architecten werden afgekeurd door de Raad van State, eerder dit jaar. De geplande woontorens stonden te dicht bij het bedrijf Remondis, waar chemisch afval wordt opgeslagen. De wet verbiedt woningbouw binnen een cirkel van dertig meter. Van Garderen verzucht: ,,Dit is een mooi land, maar er zijn ook veel regeltjes.’’ Hij weet nog niet wanneer hij een nieuw ontwerp kan presenteren. ,,We laten ons adviseren door de gemeente. We hopen dat de stad in september, na het zomerreces, met een voorstel komt.’’ 

CHEMISCH AFVAL De zaak was naar de Raad van State gebracht door onder meer het burgerinitiatief SGLA (Samenwerkende Groeperingen Leefbaar Amersfoort). SGLA-voorzitter Peter de Langen legt uit dat de nieuwbouwplannen voorlopig stilliggen, maar dat sloop daarmee niet is verboden. ,,In het deel dat nu wordt gesloopt, wonen en werken geen mensen. Tegen de sloop hiervan is ook geen bezwaar ingediend: niet door de WAR, die dit deel toch niet gebruikt, en niet door ons als SGLA. We hadden nog bezwaar kunnen indienen vanwege de eventuele monumentale status, maar daarvan was niet echt sprake.’’

De sloop geschiedt onder toezicht van wéér een andere groepering: Siesta, ofwel de Stichting Industrieel Erfgoed in de stad Amersfoort. Tot de onderdelen die worden behouden, behoren ook de hoge schoorsteen en een betonnen reliëf van de oude fabriek.

De uitspraak van de Raad van State werd door de SGLA en de WAR gebracht als een kleine triomf. Woningbouw, zo vlak bij Remondis, zou inderdaad gevaarlijk zijn, ook al heeft het afvalbedrijf plannen om te verhuizen. Maar Fred Oosterhuis, bestuurslid van Siesta, ziet ook een keerzijde. ,,De bouw loopt vertraging op, wat ten koste gaat van de vele mensen die een woning zoeken.’’

De WAR werkt intussen aan een drastische verbouwing in een nieuw onderkomen.    

w        Lees meer over de toekomst en de geschiedenis van het terrein en de nieuwe locatie van de War op De Stad Amersfoort.nl Premium.

Het betreft een voormalig militair complex aan de Heiligenbergerweg. Vroeger bevond zich hier een deel van de kazerne Willem III. Wanneer de WAR definitief verhuist, is niet duidelijk volgens een van de drijvende krachten erachter, Harmen Zijp. ,,We zijn druk aan het werk. Maar net als anderen kampen ook wij met een tekort aan personeel en materiaal. Uiteindelijk zullen de verschillende activiteiten één voor één verhuizen naar de Heiligenbergerweg. Maar ik kan echt nog geen data noemen.''

[KLEURSTOFFENFABRIEK De Raad van State eist een wijziging van het bestemmingsplan, zodat na het vertrek van Remondis zich hier niet een vergelijkbaar bedrijf kan vestigen. Het ‘behouden’ deel van het WAR-gebouwen zal bekend zijn voor wie tot enkele weken terug wel eens via de hoofdingang het terrein op liep. Het bevond zich aan de linkerzijde van de binnenplaats en stond bekend als het voormalige productiegebouw.

De bouw van het eerste pand op dit terrein begon in 1879. In 1881 werd hier een luciferfabriek geopend. Na zes jaar veranderde de functie: er kwam een fabriek die kleurstoffen produceerde voor de voedingsindustrie. Die was hier in bedrijf tot het jaar 2001. Amersfoorters spreken nog steeds van ‘Warner Jenkinson’. Deze naam is afkomstig van een Brits bedrijf dat de eigenaar was in het laatste decennium. Volgens de WAR en de SGLA is hier het oudste fabriekscomplex van de stad te vinden. De oudste gedeeltes daarvan blijven dus behouden bij de grondige herontwikkeling.

Na de sluiting vestigde zich hier de WAR. De instelling protesteerde langdurig en soms emotioneel tegen de verkoop aan een commerciële partner. Acties, demonstraties en ‘crowdfunding’ - waarbij maar liefst zes ton werd ingezameld - konden echter niet voorkomen dat de WAR moest verhuizen. Tegenwoordig is de ‘creatieve broedplaats’ tevreden met de nieuwe locatie, waar de WAR kan beschikken over drie keer zoveel vierkante meters.

door Jeroen de Valk