COLUMN

5 juli 2021 om 10:24

Hoe verder na corona?

Op donderdagavond 24 juni woonde ik online het overleg bij van een Amersfoortse gemeenteraadscommissie over de post-coronatijd. Ditmaal geen vliegen afvangen, maar luisteren naar elkaar; in de politiek toch wel uitzonderlijk. Een soort brainstorming. In dialoog antwoorden zoeken op twee centrale vragen achter vier gepresenteerde toekomstscenario’s. Economisch: veren we terug naar de economie van vroeger of komen er nieuwe structuren (meer duurzaamheid)? Sociaal: gaan we naar een ‘ieder voor zich’-maatschappij of naar meer saamhorigheid (meer solidariteit)?


Opvallend is hoe de pandemie de digitalisering versnelt. Veel mensen ontdekten het digitale vergaderen via Zoom en Teams. Thuiswerken wordt een blijvertje. Digitalisering heeft grote gevolgen: we kopen meer online, met als gevolg leegstaande kantoren en winkels; we hoeven minder te reizen; krijgen behoefte aan grotere woningen. De pandemie drukt ons met de neus op sociale vragen. Hoe gaan we om met kwetsbare groepen - hoogbejaarden, daklozen -, met vereenzaming? Hoe verkleinen we de hardnekkige maatschappelijke verschillen in onderwijskansen en gezondheid?


Ook kerken ontdekten het online streamen en bijeenkomen via Zoom. Het gaf ons gelegenheid om over de eigen schutting te kijken (‘kerkshoppen’). Trouwe kerkgangers deden soms verrassende ontdekkingen. Anderen ervoeren dat ze de eigen zondagvieringen niet erg misten. Zelf merkte ik dat inspirerende ontmoetingen ook virtueel mogelijk zijn.
De vraag is hoe kerken zich gaan herpakken. Het online streamen zullen veel kerken voortzetten, maar ik betwijfel of het extra bezoek gaat opleveren. Ik denk ook niet dat de zondagvieringen veel veranderen. Grote uitdaging is of kerken het ondermijnde gemeenschapsgevoel, de cohesie weten te herstellen en te versterken. Ik zie initiatieven: onderling bezoek, kleinschalige bijeenkomsten, wandelingen. Externe uitdaging is om het gezicht ook naar buiten te keren. Door aanwezig te zijn in wijken; het organiseren van koffieochtenden en kerkcafés; het ter beschikking stellen van ruimte voor buurtinitiatieven en thuiswerkers; het voeren van diaconale acties. Zo mogelijk met andere kerken (meer samenwerken is mogelijk).


Waar gaan we naartoe? Het is meer dan toevallig dat veel kerken zich nu herbezinnen op hun toekomst. Zelf was ik op de heidag van de Raad van Kerken Nederland vorig jaar, en nam ik deel aan de discussies in de Raad van Kerken Amersfoort en in de Xaveriuskerk. Voor mij blijven kerken draaien om één kernwaarde: presentie. Present zijn voor God, present zijn voor elkaar, present zijn in de samenleving, in de schepping. Bewust en betrokken.
Corona legt de samenleving onder een vergrootglas en katalyseert veranderingen die toch al gaande waren. De komende tijd zal uitwijzen of de secularisatie door corona versneld doorzet. Misschien blijven minder kerken over, met minder mensen. Of ontstaat een beweging van nieuw elan?


Huib Klamer