‘Bereiken vleesvervangers ook het [kerstmenu]?’

8 december 2020 om 09:30

Camps verklaart dat veel mensen van Sinterklaas tot en met de jaarwisseling inderdaad een beetje aankomen, omdat ze in die tijd geneigd zijn minder te bewegen en meer eten. ,,Maar dat is een relatief korte periode. Het grootste kwaad zit toch in de ingesleten gewoontes op het gebied van de voeding. En dat is een veel langere periode in het hele jaar.”

De waarde van trends en hypes op het gebied van diëten relativeert de specialist, omdat niet één daarvan bewezen is als gezonder of beter dan gewoon overal een kleine hoeveelheid van nuttigen. Hij noemt bijvoorbeeld het koolhydraatarme dieet en het vrij recente intermittent fasting (afwisselend vasten). ,,Na onderzoek bleek dat het niets uitmaakt vergeleken met simpelweg calorieën verminderen. Ik zou het ook heel prettig vinden als er een eenvoudig oplossing was, maar niet alle hypes zijn wetenschappelijk onderbouwd. Het simpele advies is: kijk naar de goede oude ‘schijf van vijf’. Het is gewoon je boerenverstand gebruiken. Je moet meer groente en meer fruit eten. Als je koolhydraten eet, gebruik dan volkoren producten. En eet niet te veel! Zo simpel is het en daar zit de grootste winst. Naast natuurlijk meer bewegen.”

SUIKERS EN ZOUT Camps onderkent de tragiek dat veel reguliere producten in de supermarkten doorspekt zijn met toevoeging van suikers, zout en vet. Hij onderzoekt sterk bewerkte voedingsmiddelen. Daarom raadt de wetenschapper aan om je gezondheidswinst daar niet in te zoeken, maar pal na de ingang van de supermarkt te kiezen uit de schappen met groente, fruit en grofvolkoren brood. ,,Dan zou je in principe het grootste deel van je dagelijkse kost al in huis moeten hebben. Maar als je afhankelijk bent van sterk bewerkte producten, zoals sommige bevolkingsgroepen, dan wordt het al snel lastiger om gezond te eten.”

Camps verklaart dat het nauwelijks tot geen verschil maakt of je een hele bloemkool, courgette en paprika koopt, of dat je die groentes voorgesneden en gemixt in een zakje aanschaft. ,,Dat is nog steeds vers en er is niks aan toegevoegd. Zolang het maar onbewerkt is. Wel zie je dat er aan andere verspakketten soms van alles is toegevoegd. Dan schrik je soms hoeveel calorieën daar nog in zitten, want naast sla vind je ook pasta, dressing en dat soort zaken.”

De hoeveelheid vleesvervangers ziet Camps in de winkels flink groeien, maar het merkwaardige is dat de hoeveelheid vlees die de consument eet gemiddeld niet daalt. ,,Vleesvervangers zag je vroeger weggestopt in een hoekje, maar die hebben nu een volwaardige plek gekregen. We moeten uitzoeken hoe het kan dat we nog steeds veel vlees eten.”

VLEESVERVANGERS Hij vindt het een ingewikkelde vraag of sojaproducten en andere vleesvervangers dezelfde voedingswaarde hebben als vlees. ,,In vlees zit ijzer en calcium en dat is gezond, maar teveel vlees is minder goed. In vleesvervangers zitten vezels, maar sommige van die producten zijn voorgefrituurd en hebben veel meer vet en zout. Bovendien zit er in vlees meer eiwit, bij vleesvervangers is dat sterk afhankelijk van de grondstof (tarwe, soja of bonen hebben allemaal andere hoeveelheden eiwit, maar minder dan vlees). Het is dus niet één op één te zeggen dat het ene altijd beter is dan het andere. Maar in algemene zin bestaat een duurzaam eetpatroon wel uit meer plantaardige voeding. Overigens kun je vlees ook prima vervangen met noten, peulvruchten en volkoren producten. Dat is voedingskundig gezien een nog duurzamere oplossing dan met vleesvervangers van soja. Wanneer je als vegetariër wel zuivel en eieren eet, kom je sowieso qua gezondheid minder snel in de problemen, dan dat je veganistisch eet en die producten óók laat staan. Vooral vitamine B12 wordt vaak toegevoegd aan vleesvervangers, omdat ze weten dat veganisten dit nogal eens tekort komen. Gevarieerd eten, is een gulden regel.”

Het kerstmenu is volgens Camps de laatste horde die nog genomen moet worden als het gaat om vleesvervangers. ,,De gemiddelde Nederlander hecht toch wel aan de traditie om met Kerst vlees te eten. Als je het tactisch wilt spelen, zou dat de laatste horde zijn om te nemen.”

Camps geeft aan dat op Wageningen Universiteit divers voedingsonderzoek wordt gedaan. Zo zijn er mensen bezig met voedselgezondheid. Zij kijken wanneer het bederft en onveilig wordt. Anderen kijken hoe je voeding anders kunt maken, zodat een granenreep bijvoorbeeld extra knapperig wordt (levensmiddelentechnologie). Een derde afdeling (dierwetenschappen) bestudeert het eten voor dieren, zodat koeien bijvoorbeeld gezonder blijven en meer melk produceren. Een vierde groep is bezig met hoe mensen hun eten kopen (sociale wetenschappen).

CORONA Zelf zit de wetenschapper bij de vakgroep humane voeding en gezondheid, het terrein waar de meeste mensen aan denken bij voedingsonderzoek. ,,De vraag die bij ons centraal staat, is: wat is de uitwerking van voeding op het lichaam? Vragen die daaruit voortvloeien zijn: hoe gezond is het? Waarvan word je te dik? Wat is de relatie tussen zout en bloeddruk?” Een collega doet op dit moment bijvoorbeeld onderzoek naar het negatieve effect van corona op het geur-en smaakvermogen van patiënten.

De wetenschapper vindt het heel slim dat jaren geleden de Regio Foodvalley in het leven is geroepen. ,,Ik werk samen met bedrijven uit deze omgeving. Het is een unieke combinatie van voeding en agro-tech, net als dat Eindhoven zichzelf als Brainport profileert. Ik denk dat dit heel succesvol is.”