Succesje Amersfoort2014
20 juli 2020 om 16:45Na jaren van onbeantwoorde vragen
Jeroen de Valk
PREMIUM Het college van B & W moet openheid verschaffen over het verstrekken van een miljoen aan het adviesbureau ABC NOVA. Het bureau werd in de afgelopen jaren geregeld ingezet, onder meer bij de totstandkoming van het sportcomplex Amerena. De fractie van Amersfoort2014 vroeg om deze openheid en krijgt die ook. Een motie van de fractie werd aangenomen door de raad op 14 juli tijdens de laatste vergadering vóór het reces.
Het lijkt een formaliteit, maar is het niet. Amersfoort2014 is erg op de penning en vindt dat de gemeente te veel dure externe bureaus inschakelt. Het bedrag zal worden gespecificeerd, zij het pas na twee jaren van vragen, nog meer vragen en uiteindelijk deze motie. Het aannemen van deze motie klinkt naar de eerste overwinning van Amersfoort2014 in de strijd om meer informatie van het college. Deze strijd wordt door sommigen in het Amersfoortse stadhuis beoordeeld als het gedram van querulanten voor wie je het nóóit goed doet, terwijl de fractie zelf rept van de grondwettelijke plicht van raadsleden om het college te controleren. Ze worden niet gekozen om op alles ja en amen te zeggen.
In 2018 werd het slecht bezochte Museum Oud Amelisweerd (MOA) failliet verklaard. Er gingen miljoenen Amersfoorts gemeenschapsgeld heen, terwijl het museum was gevestigd in Bunnik. Een kort onderzoek pakte vernietigend uit: ,,Zelfs als het MOA het maximaal haalbare aantal bezoekers had ontvangen, zou dit onvoldoende zijn geweest om de exploitatie dekkend te krijgen.’’ Ben Stoelinga, oprichter en nog steeds het gezicht van Amersfoort 2014, wilde hier meer over weten maar kreeg de raad tegen zich: die wilde geen verder onderzoek. Daarna besloot hij driehonderd schriftelijke vragen in te dienen - in etappes, dat wel - teneinde de onderste steen boven te krijgen. Ook dit mislukte: de vragen werden als ‘onderzoeksvragen’ beschouwd en de raad had zich tégen een onderzoek uitgesproken. Dus bleven de meeste vragen onbeantwoord.
w [Lees op destadamersfoort.nl meer over de volhardendheid van deze kleine politieke partij.
Al langer wordt de discussie gevoerd over de Westelijke Ontsluiting. Stoelinga merkte dat ook zijn vragen over dit dossier veelal laat en summier werden beantwoord. Waarom? Het college heeft het in dit geval over ‘technische vragen’. Wethouder Hans Buijtelaar schreef aan de verslaggever: ,,Deze worden normaal rechtstreeks door ambtenaren aan raadsleden beantwoord, zonder tussenkomst van het college (…).’’ Het gevaar bestond dat die ambtenaren ‘onderdeel worden van de politieke discussie over de Westelijke Ontsluiting’, en ‘dat willen we vanzelfsprekend voorkomen’.
Het gevaar bestond dat die ambtenaren ‘onderdeel worden van de politieke discussie over de Westelijke Ontsluiting’
In een reactie aan Amersfoort2014 verweet het college dat ‘bepaalde raadsleden’ vooral munitie zouden willen vergaren voor een ‘politiek oordeel’ en daarbij snel ‘de media’ weten te vinden. Stoelinga en zijn fractievoorzitter Menno Fousert achten dit geen valide argumenten. De raadszaal is een politieke plek en raadsleden zijn politici. De media mag berichten over het politieke reilen en zeilen en wordt dat ook geacht te doen.
GALLISCHE NEDERZETTING Fousert spreekt tegen dat hij kwetsbare ambtenaren zou duperen: de vragen gaan steeds rechtstreeks naar de wethouder of het gehele college en ook de antwoorden zouden steeds door b & w worden geleverd. Amersfoort2014 liet het er niet bij zitten. Er kwamen wéér vragen, waarop het college benadrukte dat bepaalde informatie niet zomaar met ‘een druk op de knop’ kan worden uitgedraaid. Ook zou de software bij het maken van verkeersprognoses zijn gewijzigd, terwijl op een bepaald pakket auteursrechten rusten.
Amersfoort2014 is een kleine, lokale fractie: maar drie zetels, geen steun van een landelijke partij. De meeste vergelijkbare fracties hadden het bijltje erbij neergegooid. Al helemaal in coronatijd, nu menige bestuurder wel meer aan zijn of haar hoofd heeft. Maar Stoelinga cum suis gingen door met vragen, gelijk de Gallische nederzetting die moedig weerstand bood aan de Romeinse overweldigers. Het college schreef dat het bereid is informatie te verstrekken ‘die de raad voor de uitoefening van zijn taak nodig heeft’. Sommige informatie is moeilijk te verkrijgen en heeft de raad niet nodig. Het is aan de raad om dat te bepalen.
Dat laatste zit Fousert niet lekker. De coalitiepartijen hebben een meerderheid en trekken vaak op als één front. Menig verzoek om informatie zou al snel terzijde worden geschoven als ‘niet nodig voor de uitoefening van de taak’. In een uiterste poging zocht en vond Stoelinga een externe deskundige: Professor Dr. Wim J.M. Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de universiteit van Leiden.
Hoogleraar Voermans vermoedt dat er ‘in strijd met de wet wordt gehandeld’ en adviseert de kwestie voor te leggen aan de Commissaris van de Koningin
HOOGLERAAR De reactie van de hoogleraar werd doorgestuurd naar de verslaggever. Stoelinga laat weten dat er uit mag worden geciteerd, mits contactgegevens onvermeld blijven. Voermans vermoedt dat er ‘in strijd met de wet wordt gehandeld’. Hij adviseert de kwestie voor te leggen aan de Commissaris van de Koningin, verwijzend naar artikelen uit de gemeentewet. ,,Ook kunt u proberen om bij de civiele rechter het college tot een andere werkwijze te dwingen. In beide gevallen zou ik u aanraden professionele rechtshulp in te schakelen.’’
Hoe nu verder? Amersfoort2014 heeft de hele zomer om daarover na te denken. De laatste raadsvergadering vóór het reces - mét de gesignaleerde, succesvolle motie over informatieverstrekking - was op 14 juli. De eerste erna is pas op 1 september. Fousert stelt vast, in een mail aan deze krant: ,,Er wordt weer een hoop mist opgetrokken. Het college gaat naar eigen interpretatie om met de inlichtingenplicht. Wij beraden ons wat we hier verder mee gaan doen.’’