Ruben Vromans en Annemiek Linn 'coronaproof' op de foto: ,,Een deel van de ouderen is meer gericht op het vervullen van de emotionele behoeften van nu. Ze zeggen: dan ga ik maar wat eerder dood.''
Ruben Vromans en Annemiek Linn 'coronaproof' op de foto: ,,Een deel van de ouderen is meer gericht op het vervullen van de emotionele behoeften van nu. Ze zeggen: dan ga ik maar wat eerder dood.'' Annemieke Linn

'In eerste golf was alles nieuw, [iedereen was best braaf']

10 november 2020 om 10:08

Voor de goede orde: niet alleen studenten, ook menig burger vertoont risicovol gedrag, zo blijkt uit recente onderzoeken door het RIVM *. Bovengenoemd onderzoek onder studenten is uitgezet in maart en april, tijdens de eerste corona-uitbraak. Wereldwijd werden studenten gevraagd naar hun risicopercepties, kennis en mediagebruik rondom COVID-19. Risicoperceptie is het vermogen om bepaalde risico’s te kunnen beoordelen of in te schatten. Aan de deelnemers werd onder meer gevraagd hoe ernstig zij het coronavirus vinden en hoe groot zij de kans inschatten dat zij zelf besmet raken. Risicoperceptie is een belangrijke graadmeter of richtlijnen wel of niet nageleefd zullen worden door een bepaalde groep.


Annemiek Linn, universitair docent gezondheidscommunicatie aan de Universiteit van Amsterdam en Ruben Vromans, promovendus risico-communicatie aan Tilburg University, verzamelden (met anderen) de gegevens van Nederlandse studenten en studenten uit Vlaanderen. Via een digitaal interview vertellen ze over de resultaten van hun onderzoek naar risicoperceptie van studenten rond COVID-19.


BEST BRAAF Annemiek Linn vertelt dat onderzoeksgegevens van eind maart lieten zien dat de studenten redelijk neutraal waren over de ernst van het coronarisico. ,,Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat tijdens de eerste golf vooral ouderen ziek werden en vooral het risico voor ouderen benadrukt werd in de media. Volgens hun antwoorden hielden studenten zich over het algemeen goed aan de 1,5 meter afstand en het vermijden van drukke gebieden en mensen met klachten.'' Ruben Vromans voegt eraan toe: ,,In de eerste golf was alles nog nieuw, iedereen was best braaf. En in de zomer leek alles milder, de cijfers zagen er positief uit.''


RISICO-INSCHATTING Vromans heeft de gegevens van de Nederlandstalige studenten onder de grote rivieren onder de loep genomen. ,,In Brabant was eind maart de uitbraak hoog. En we zien ook dat de risico-inschatting van Brabantse studenten hoger was dan die van Amsterdam en Vlaanderen. Maar dan nog lag de totale score van de Nederlandssprekende studenten niet heel hoog: 3 op een schaal van 1 tot 5. Wat ik wel opvallend vond: met name het aanraken van het gezicht scoorde laag, evenals het thuisblijven bij klachten.'' Deze score bevestigt achteraf dat het virus vooral vrij spel kreeg in studentenhuizen na de zomervakantie**.

Linn en Vromans wijzen op nog een factor: de overheid liet in de zomervakantie de touwtjes te veel vieren en daardoor verdween het gevoel van voortdurende alertheid. Linn: ,,Studeren is een sociaal gebeuren. Vanaf maart zaten de studenten alleen maar achter die laptop. Ook leken studenten toen minder vatbaar en misschien leefden ze mede daardoor de maatregelen slechter na toen de zomer voorbij was.''


OUDEREN Uit de gedragsonderzoeken van het RIVM blijkt dat ook ouderen minder geneigd zijn om de regels op te volgen. Annemiek Linn kent de doelgroep goed en verklaart het verschijnsel: ,,Een deel van de groep ouderen is meer gericht op het vervullen van de emotionele behoeften van nu. Ze zeggen: dan ga ik maar wat eerder dood. Een soort kosten-baten analyse.''


MENTALE KLACHTEN De vraag wat in deze tijd gezien kan worden als gezond gedrag, vinden beiden interessant maar lastig te beantwoorden. Linn: ,,Het is belangrijk dat je je aan de maatregelen houdt om verspreiding van het virus tegen te gaan. Daardoor heb je minder contact hebt met de mensen die je lief zijn, wat eigenlijk ook ongezond is. Dat zie je terug in de toename van mensen met mentale klachten.''



Over verplicht thuisblijven

* Publicatie RIVM 16 oktober: 'Bij een vastgestelde COVID-19 infectie blijft 8 van de 10 mensen thuis; als een huisgenoot positief test, zegt 6 van de 10 volledig thuis te blijven. Wanneer iemand door de GGD geadviseerd is thuis te blijven bij bron-en-contact onderzoek, geeft 5 van de 10 aan dit te doen.'

** Over het mislukte coronabeleid rond studentenhuizen schreef professor Peter Paul van Benthem: 'Het is voor studenten bijna onmogelijk om zich aan de maatregelen te houden zonder in een permanente quarantaine te gaan.' Zie www.demedischspecialist.nl, zoeken naar 'Column Medisch Contact: In gesprek met Leidse studenten'

Informatief: via www.rijksoverheid.nl, zoeken naar "quarantainegids”