Broederschap

6 november 2020 om 13:44

is vaak ver te zoeken als ik het dagelijks nieuws lees. Vluchtelingen verdrinken in het Kanaal bij Duinkerken. Amerika is tot op het bot verdeeld. Corona verspreidt eenzaamheid. Daarbij doet de nieuwe pauselijke encycliek, met de titel Fratelli tutti, vertaald ‘Iedereen broeder’, wereldvreemd aan. Die woorden zijn ontleend aan Franciscus van Assisi (1181-1226) - het grote voorbeeld van de huidige paus - die daarmee mensen opriep tot een leven van broederschap en zusterschap.

‘Donkere wolken boven een gesloten wereld’, is de veelzeggende titel van hoofdstuk 1 van de encycliek, dat een sombere opsomming geeft van onze problemen: het overheersende marktdenken, verspilling, verdeeldheid, onverschilligheid, ongelijkheid, armoede. Wat kunnen we er aan doen? Het begin van de oplossing zoekt de paus in hoofdstuk 2 in het verhaal van de barmhartige Samaritaan. Rovers beroven een man, laten hem halfdood achter. Een priester en een Leviet – beiden religieuzen (!) – zien hem, maar lopen in een boog om hem heen. Na hen komt een Samaritaan voorbij – een ongelovige; hij ziet de gewonde, wordt ‘diep bewogen’, verzorgt zijn wonden, zet hem op zijn rijdier, zorgt voor onderdak, geeft geld aan de herbergier. De Samaritaan krijgt er niets voor terug; hij doet het van binnenuit.

Ik identificeer me graag met de Samaritaan, maar de paus schrijft: we zijn het allemaal: de rovers, de kwetsbare mens, de voorbijgangers, de barmhartige. Dat zette me aan het denken. Ja, ik kan anderen kwetsen, pijn doen. Maar ik ben zelf ook kwetsbaar, heb kwetsuren opgelopen. Ik kan ook wegkijken en voorbijgaan aan het lijden van mensen. Maar ik kan ook bewogen zijn, barmhartig. Solidair worden, vrijgevig, gastvrij, open, hartelijk. De encycliek geeft in de volgende hoofdstukken aan hoe broederschap nieuw vorm kan krijgen in politiek en structuren.

Maar zeker zo belangrijk is dat we broederschap zelf in praktijk brengen. Dat is een keuze. In ons eentje lossen we de grote problemen natuurlijk niet op, maar we kunnen wél doen wat in ons vermogen ligt, en daarin proberen onze grenzen te verleggen. In de geest van Franciscus, die zo een beweging in gang zette en dat deed met grote vreugde.

Huib Klamer

Zoom-bijeenkomst rondom nieuwe pauselijke encycliek

AMERSFOORT Op zaterdag 14 november van 10.30 tot 12.30 uur is er via Zoom een ‘bijeenkomst' over de nieuwe pauselijke encycliek Fratelli tutti (‘Iedereen broeder'). Daarin daagt de paus ons uit om boven onszelf uit te stijgen om een universele liefde van broederschap en zusterschap te praktiseren, aldus de organisatie. ,,Deze kan, en moet de basis zijn voor een meer open en inclusieve samenleving, en een meer sociale globalisering.” Inleider is prof. dr. Fred van Iersel, hoogleraar geestelijke verzorging bij de krijgsmacht aan Tilburg University, en actief als professor voor sociale encyclieken. Meer informatie en aanmelden via secretariaatscc@gmail.com. Er wordt een bijdrage van vijf euro gevraagd.