Column

23 april 2018 om 14:14

Meer altruïsme mogelijk

Is de mens van nature goed? Sluipt het kwade door opvoeding en maatschappij geleidelijk naar binnen? Of is de mens van oorsprong slecht en, in de woorden van de Heidelbergse Catechismus (1563), "ganselijk onbekwaam tot enig goed en geneigd tot alle kwaad"? De erfzondeleer danken we aan de vijfde-eeuwse kerkvader Augustinus die in zijn prachtige autobiografie 'Belijdenissen' al bij de zuigeling waarneemt hoe gulzig-dwangmatig deze drinkt aan de borst van zijn moeder.
Over de oorsprong van het goede en kwade in de mens is veel discussie gevoerd - gaat het om 'nature' of 'nurture'? Een voor mij nieuw licht op dit debat werpt Matthieu Ricard, een Franse, gepromoveerde geneticus, die boeddhistisch monnik werd, naaste medewerker van de dalai lama en veelgevraagd spreker op internationale congressen. In zijn encyclopedisch boek 'Altruïsme, de kracht van compassie' beschrijft Ricard het vele onderzoek naar altruïsme. Volgens hem wordt in de media veel te veel het egoïsme en het slechte van mensen benadrukt. Ricard geeft talloze voorbeelden van 'oorspronkelijke goedheid'. Die begint al bij dieren. Apen, olifanten en dolfijnen zijn in staat tot invoelend gedrag, werken vaak samen. Ook mensen tonen veel 'natuurlijke goedheid'. Zij schieten spontaan anderen te hulp, zelfs als dat gevaarlijk is. Doen vrijwilligerswerk. Ontplooien talrijke sociale initiatieven in tal van sectoren, van onderwijs tot bedrijfsleven toe.
Natuurlijk is er ook egoïsme. Maar het goede nieuws is dat er altijd ontwikkeling mogelijk is. De 'natuurlijke' neiging van elk mens is om zijn naasten - kinderen, vrienden – lief te hebben. Maar het is mogelijk om deze liefde te 'cultiveren' en te verbreden naar anderen, zelfs naar onbekenden. Ricard geeft daarvoor concrete meditatieve oefeningen. Gelukkig ligt de mens niet voor altijd en eeuwig vast. Onze hersenen maken iedere dag vele nieuwe cellen aan, creëren nieuwe mogelijkheden. Altruïsme kunnen we oefenen en trainen. Religies en ethiek kunnen daarbij helpen. Onze hoop op een betere wereld ligt in het ontwikkelen van altruïsme. Een taak voor ieder van ons. Laten we er nu mee beginnen. Ieder op zijn eigen plek.

Huib Klamer

Het 'Groene Brandpunt' zoekt aandeelhouders

AMERSFOORT Wie zijn steentje wil bijdragen aan de vergroening van oecumenisch centrum Het Brandpunt in Amersfoort-Noord, kan vanaf nu symbolisch aandeelhouder worden door een donatie te doen op NL34 RABO 0123 0518 00 ten name van Oecumenische Wijkraad Brandpunt Hoogland/Amersfoort-Noord, onder vermelding van 'Aandeel Groen Brandpunt'. Het streefbedrag is 10.000 euro. Op de lagere daken van het kerkgebouw komen 67 zonnepanelen. De dakisolatie van de lagere daken wordt vervangen milieuvriendelijker isolatielaag.