Lijsttrekkers 'kleine' partijen: 'we houden de gevestigde politici scherp'

AMERSFOORT 'Kleine' partijen zijn essentieel voor de democratie. Ze houden de gevestigde politiek bij de les en geven een stem aan minderheden. Bovendien: wat is 'klein'? Menige gigant is ooit klein begonnen. 

Jeroen de Valk

Dit was de teneur van een debat, georganiseerd door deze krant, RTV Utrecht en Bibliotheek Eemland, dat op woensdag 21 februari plaatsvond in het Amersfoortse KAdE-café. Bestaande en nieuwe kleine partijen uit de gemeente werden ondervraagd door RTV-Utrecht-verslaggever Keers Hoogendijk.

Kandidaat-raadslid Rob Vellekoop (Vrede & Recht) vond dat kleine, nieuwe fracties voor 'reuring' zorgen in de raad. Zijn partij is een voorstander van regelmatige referenda, zodat de burger zijn of haar stem kan laten horen. Gerard Chel, van de naamloze Lijst 10, wist dat Nederlanders júist zo tevreden zijn over de democratie omdat daarin ook de kleinere partijen worden gehoord. ,,Je houdt de bestaande politici scherp, je bent de luis in de pels.''

STROPERIG Om wat tegengas te geven, waren er ook 'gevestigde' partijkanonnen uitgenodigd; onder anderen Kees Kraanen (VVD), die zei wel eens moeite te hebben met de vermeende 'versnippering'. ,,We hebben ooit veertien fracties gehad; dat maakte de besluitvorming wel heel stroperig. Je zag ook dat er van de oorspronkelijke voorstellen weinig overbleef, omdat iedere partij er een plasje over wilde doen.''

Volgens Kraanen is een referendum niet hét middel om aan alle onvrede een einde te maken. ,,Neem de westelijke rondweg; dat is zo'n ingewikkelde materie, dat laat zich niet in een referendum gieten.'' Dat schoot bij Ben Stoelinga (Amersfoort2014) in het verkeerde keelgat. Vond Kraanen de burger een beetje simpel? ,,Hij ziet over het hoofd dat er veel deskundigheid is in de stad, ook buiten het stadhuis.''

Dick van Norren (van het Leusdense Zincafé), uitgenodigd als externe deskundige, kwam met het voorstel om raadsleden te laten loten. De oude Grieken deden ook al iets dergelijks en dat zou goed hebben gewerkt. In Groningen werd er inmiddels weer mee geëxperimenteerd, en hij keek ervan op hoe serieus de toevallig aangewezen gelegenheidspolitici zich van hun taak kweten.

BEROEPSPOLITICI Roel Mulder (Actief) zag daar niets in. ,,Democratie bij de oude Grieken? Vrouwen, slaven en armen mochten niet aanschuiven. Ongeveer twee procent van de bevolking deelde de lakens uit. Wat voor garantie heb ik dat een willekeurig gezelschap, voor een paar weken bij elkaar gebracht, de wijsheid in pacht heeft? Wij politici, wij moeten tegenover de kiezer verantwoording afleggen, elke vier jaar.'' Erg volgde een applausje. De Actief-voorman, toch al op dreef, brak later nogmaals een lans voor de reguliere democratie: ,,Zonder beroepspolitici komt alle macht bij de ambtenaren te liggen. Die macht wordt oneindig, en die macht ligt dan níet bij mensen die democratisch zijn gekozen.'' Wéér een applausje.

Op woensdag 14 maart vindt het derde en laatste debat van het Lokaal Media Centrum plaats in het KAdE-café. Het wordt een groots lijsttrekkersdebat.