Terts Brinkhoff: uitvinder van feestelijke concepten

25 februari 2014 om 00:00 Nieuws

AMERSFOORT - ,,De Zonnehof is van iedereen. Het grote voordeel bij dit paviljoen is dat het verschil tussen binnen en buiten heel klein is." Terts Brinkhoff (61) maakt een breed armgebaar: ,,In feite zitten we nu buiten op de stoep. De Zonnehof is geen theater, geen concertzaal, geen kunsthal. Toch kun je er prima concerten geven, kunst ten toon stellen of theater opvoeren. Ik noem het een perron nul. Een soort bushalte waar iedereen kan stoppen om te komen kijken en mee te doen."

door Herma Klein Kranenberg

Gezeten op een stoel met de rug tegen het raam, zit Terts Brinkhoff, creatief directeur van Mobile Arts en grondlegger van Theaterfestival De Parade, amper stil. Er hoeft buiten maar iemand de glazen wand van Rietveldpaviljoen de Zonnehof te passeren, of Terts draait even zijn hoofd om, nieuwsgierig naar wie voorbij wandelt. Alsof hij ze zo zou willen uitnodigen om erbij te komen zitten. Terts houdt ervan mensen bij elkaar te brengen. Een mensenbinder, zo karakteriseert hij zichzelf. Een ruige Schotse kermisbazin omschreef hem ooit met de woorden: ,,You"re a real showman!", een uitspraak die prompt inspireerde tot de titel van een Amersfoorts festival dat voor 2014 in de planning staat: The Real Show Men"s fair.

Amersfoort heeft een speciaal plekje in Terts" hart. ,,Als student heb ik hier mijn eerste grote liefde beleefd, gefeest, gedronken en van alles georganiseerd. Het concept van de tractor - nog altijd het logo van mijn onderneming - is hier geboren. Bij wijze van afstudeerproject had ik een manifestatie rondom een tractor bedacht - en raakte bij het eerste het beste ritje al een reling op de Langestraat!" Smeuïg en met veel gebaren omkleed, verhaalt hij hoe zijn eindopdracht van de academie rampzalig dreigde te ontsporen. ,,Een tractor als werkstuk; dat vonden de docenten maar niets. Het was apart en vreemd, niemand kon het plaatsen. Uiteindelijk kreeg ik na veel gezeik de kans om in de Zonnehof één middag mijn ideeën ten toon te stellen. Ik vertelde een verhaal, ik had een orkest uit Nijmegen uitgenodigd en er was een kunstenaar die er beelden van maakte. Het werd een ,,moment cruciale" en bleek de start van mijn uiteindelijke carrière."

Heft in eigen handen

Nu, na al die jaren, een Koninklijke onderscheiding verder en genietend van een zekere status als bedenker van mobiele concepten in allerlei gedaanten in binnen- en buitenland, is hij weer terug in de Zonnehof. ,,Doel is opnieuw ideeën te creëren en te verspreiden op een verrassende manier. Eenieder die wil, kan een dag directeur worden en z"n plannen ontvouwen in samenwerking met ons team. Mijn motto? Neem het heft in eigen handen." Terts als inspirator en facilitator. ,,Die pioniersrol ligt mij wel." Peinzend: ,,Als het zo doorgaat, hangt mijn ontwikkeling nauw samen met dit gebouw."

,,Prima plek hier toch met een plein, het pand van de GGD dat leeg staat en de bibliotheek die gaat verhuizen. Het geeft letterlijk ruimte voor nieuwe initiatieven." Niet te ver van de binnenstad? ,,Welnee. Het is een kwestie van perceptie. Focus je op de problemen of kijk je naar mogelijkheden? Het principe van de omkering is essentieel. Het doet je blik kantelen. De Jezuïeten hebben mij dit geleerd." Terts verhaalt hoe hij als jongeling op het Canisius College in Nijmegen een totaal eigen lesprogramma volgde. ,,Dyslectisch als de pest, kon ik de groep niet goed bijbenen. Ik was anders dan de rest; speels, tegendraads, tegen de gevestigde orde in. Goed in sport en fysiek sterk, met een talent voor tekenen, maar in de schoolbanken nauwelijks te handhaven. Het mooie was dat de paters mij de ruimte gaven mijn eigen dingen te doen. Het gymnasium was hierdoor meer dan een opleiding, ik heb daar ook mijn opvoeding genoten."

Professor Vagico

Behalve op school kreeg Terts van huis uit het nodige mee. ,,Mijn moeder was een flamboyante, kunstzinnige vrouw. Gastvrij - ons huis zat altijd vol met kunstenaars en muzikanten. Ze wist een sfeer te creëren waar mensen zich prettig voelden. Wijze uitspraak van haar: ,,Als je iets wilt, kun je het gewoon vragen." De zin die ik er voor mezelf aan toe heb gevoegd en die ik ook mijn drie zonen voorhoud: ,,Zorg dat je weet wat je wilt."

Een verrassende uitspraak, zeker omdat actrice Loes Luca, met wie hij sinds jaar en dag rondtoert tijdens De Parade, hem van de bijnaam Professor Vagico voorzag. Lachend: ,,Ik snap precies hoe ze dat toen bedoelde. Ten tijde van de Boulevard of Broken Dreams kon ik een totaal vage indruk maken. Veel mensen, waaronder mijn eigen ouders, zagen wel dat ik ,,eromheen hing", maar ze hadden geen besef dat ik de initiator was van het geheel. Mijn moeder was bezorgd: ,,Jongen, neem toch een baan." Terwijl ik er hartstikke druk mee was! Ik beschouw die bijnaam als een eretitel. Vaag zijn is belangrijk. Het heeft te maken met ruimte geven. Zo borrelen ideeën op en komt het beste uit mensen naar voren."

Ook nu benoemt Terts, net als het gebied rond de Zonnehof, de kracht van de omkering. Een probleemgebied is niets anders dan een plek met mogelijkheden en het concept vaagheid is in feite glashelder: ruimte geven aan andermans opvattingen en ideeën.

Brinkhoffs kracht ligt in het bundelen en kanaliseren van al die zwevende invallen en ze transformeren tot iets nieuws. Het door hem opgezette festival De Parade, dit jaar goed voor een recordaantal bezoekers, is er een fraai staaltje van. ,,Onrust is de drijfveer geweest achter deze festivals. Zet mij in een schouwburg en ik breek de tent af. Braaf op rij drie zitten en afwachten wat er op het toneel gebeurt. Saai! Mij gaat het om de ontmoeting tussen publiek en artiest, het liefst zo laagdrempelig mogelijk. Op pad dus, met een reizende karavaan van tenten, de beroemde zweefmolen en een poffertjeskraam het land in, met kwalitatief goede en gekke voorstellingen mensen verrassen. Zo"n concept als De Parade was nooit eerder vertoond en het was een daverend succes. Én feest, én kwaliteit én in een vorm gegoten waardoor een breed publiek werd bereikt. Alsof ik in het paradijs was beland."

Pionieren

Brinkhoff ziet in zijn baanbrekende visie op theater als reizend circus en zijn verfrissende werkwijze een parallel met zijn jeugdjaren op het gymnasium en later op de kunstacademie in Amersfoort. ,,Pionieren, tegen de stroom in vechten, dat is wel een lijn in mijn leven. Op school het buitenbeentje, niet kunnen meedoen met de grote hap, in zekere zin worden buitengesloten, die omstandigheden dwingen je je eigen weg te gaan. Intuïtief heb ik daarom niet zoveel met de gevestigde orde. Ik voel me sneller verwant met de verstotene dan met de high brow. Het liefst draag ik eraan bij dat er reuring ontstaat."

Zonder wrijving geen glans, zo lijkt het. Botsing als basis van energie.

Daarin is hij zoon van zijn analytisch ingestelde vader. ,,Mijn vader was een zelfstandig denker. Een technisch uitvinder die in een fabriek werkte en daar totaal niet op zijn plek zat. Geniale man, maar voortdurend in strijd met de gevestigde orde. Hij placht te zeggen: ,,Alles is al gebeurd in de wereld; het gaat er niet om iets nieuws te bedenken. De kunst is de juiste ingrediënten op de juiste momenten bijeen te brengen. Dán ontstaat er iets."

De zoon heeft goed naar zijn vader geluisterd. De technisch uitvinder kreeg als nakomeling een uitvinder van feestelijke concepten. Op zijn beurt heeft Terts weer drie zonen die op geheel eigen wijze in zijn voetspoor treden. ,,Luc is vernoemd naar een schilder, Aldo naar een architect en Laszlo naar een componist van de Balkan. Het klopt aardig met hetgeen ze aan activiteiten ontplooien: de jongste studeert voor sounddesigner. Hij is een kei in imitatie en deed als baby in de box al het geluid van een piepende deur na. Aldo is bezig met een opleiding tot theatervormgever en Luc bouwt complete tenten voor de Reizende Schouwburg." Zijn vrouw Jet en hij hebben hun zonen naar eigen zeggen voorzien van rare maar passende voornamen. In stijl met zijn eigen bijzondere voornaam? ,,Het is een naam die altijd reactie oproept. Terts is afgeleid van Tertius. Ik was dus de derde in de rij thuis. Als ik niet genoeg geoefend had bij pianoles, was de geijkte reactie: ,,Het was Terts in kleine terts vandaag hè?" Ach, je went eraan."

Ik refereer aan de Bijbelse betekenis: ,,Tertia Die", wat zoveel betekent als: Op de derde dag (is hij verrezen). Terts doet er met een glimlach het zwijgen toe. Dan zegt hij: ,,Ik ben een rangtelwoord." Eenmaal thuis kijk ik Wikipedia er nog eens op na. Drie is niet alleen een rangtelwoord, maar ook een hoofdtelwoord. Dat klopt dan weer precies met zijn drievoudige positie in de theaterwereld. Inspirator, hoofd organisatie en tegelijkertijd dienend aan de kunsten. Met recht een grote Terts.

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie