18 februari 2014 om 00:00 Nieuws

De vragen en de namen van de geciteerden graag vet (vragen eventueel cursief)

PvdA: 'Streep onder het verleden, blik op de toekomst'

AMERSFOORT – De even onverwachte als tragische dood van Ramon Smits Alvarez, eind vorig jaar, maakte ook een eind aan een roerige periode binnen de plaatselijke PvdA-afdeling. De partij ging naar aanleiding van de kwestie diep door het stof. Kopstukken als wethouder Rob van Muilekom, fractiesvoorzitter Edwin Hinloopen en afdelingsvoorzitter Marjet van Baggum trokken hun conclusies evenals kandidaat-lijsttrekker Wanda Dijkstra, na falend toezicht op de handel en wandel van Smits Alvarez. Een nieuwe generatie lokale politici probeert - juist in een tijd dat de partij er landelijk niet goed voorstaat - de blik vooruit te richten. Een gesprek daarover met het onlangs aangetreden raadslid Rob Smulders, wethouder Bert Lubbinge en lijsttrekker Louis de la Combé. ,,Er moet een streep onder het verleden. Het gaat ons weer om de inhoud.''

door Daan Bleuel

De gemeenteraadsverkiezingen komen nu snel naderbij. De campagne voor ’19 maart’ markeert voor de lokale afdeling van de PvdA het einde van een periode waarin de partij over hoge toppen en door diepe dalen ging. Twee affaires rond de flamboyante Ramon Smits Alvarez - die beiden merkwaardig genoeg escaleerden rond de interne lijsttrekkersverkiezingen - brachten de partij ernstig in verlegenheid.

In de aanloop naar de verkiezingen van 2006 - waarin Smits Alvarez ondanks zijn jeugdigheid de gedoodverfde lijsttrekker was - vergaloppeerde de kroonprins van de partij zich door roddels over collega-raadslid Hans van Wegen te verspreiden. Het kwam Smits Alvarez op een gerechtelijke veroordeling te staan en een plek in de schaduw van de partij. Dankzij Wouter Bos boekte de PvdA desondanks een prachtige uitslag met tien zetels. Veel meer dan het aantal van zes dat door de bank genomen de omvang van de traditionele achterban in Amersfoort afspiegelt.

Smits Alvarez werkte vanaf een zijspoor verbeten aan een terugkeer op het lokale politieke toneel. En met succes. Hoewel de partij in 2010 terugviel naar zes zetels, werd Smits Alvarez met voorkeursstemmen weer in de raad gekozen. De PvdA was alleen niet langer de grootste en werd zelfs tot de oppositiebanken veroordeeld. Een rol die de socialisten niet gewend waren, maar niettemin onder aanvoering van juist de omstreden Smits Alvarez met verve vorm gaven.

De tweede affaire Smits Alvarez dateert van eind vorig jaar. Kort voor hij - hoogstwaarschijnlijk - tot lijsttrekker zou worden benoemd, verdween de talentvolle politicus spoorloos, om in Spanje op tragische wijze een eind aan zijn leven te maken. Hij bleek de verkiezingskas die hij beheerde te hebben geplunderd. Smits Alvarez leidde - zo leerde de geschiedenis - een goed verborgen gehouden dubbelleven. De meest waarschijnlijke verklaring voor zijn zelfgekozen dood is dat hij uit dat doolhof geen uitweg meer zag.

De Partij van de Arbeid was juist in de maanden daaraan voorafgaand bezig nieuw zelfvertrouwen te tanken. De crisis die het Amersfoortse college van B en W eind 2012 trof, bood de sociaal-democraten de kans weer aan het roer te komen. Onder aanvoering van - jawel - Ramon Smits Alvarez (die samen met Smulders onderhandelde), kwam er een nieuw collegeprogramma dat ruimte liet voor twee wethouders van PvdA-huize; nieuwkomer Bert Lubbinge en Rob van Muilekom. Bijna triomfantelijk pakten de socialisten het ‘momentum’ en zetten in op daadkracht en korte termijnresultaat, na de moeizame bestuurlijke jaren die eraan vooraf gingen.

Voor de affaire 'Smits Alvarez' betaalde de partij een hoge prijs; wethouder Rob van Muilekom trok zijn conclusies nam in zijn kielzog Edwin Hinloopen en Marjet van Baggum mee. Wanda Dijkstra - kandidaat lijsttrekker - trok ook het boetekleed aan en was niet langer beschikbaar om het lokale gezicht van de partij te worden.

De nieuwe generatie kijkt met gevoel voor realisme op de voorvallen die de afgelopen jaren hun stempel drukten.

De la Combé: ,,Ik heb Ramon in de afgelopen jaren goed leren kennen. Hij was een talent, gepassioneerd, een bijtertje. En een kei in cijfers. Maar hij had minder aangename kanten die we ook niet goed begrepen. Kijk naar de affaire Van Wegen, kijk naar het anoniem lekken van gegevens uit het functioneringsgesprek met burgemeester Bolsius. Daar overschreed hij de grenzen van het toelaatbare. Ik was voorzitter van de commissie die Ramon na de kwestie Van Wegen uit de fractie zette. Hij kwam wat het bestuur betreft ook op een niet verkiesbare plaats. Maar de leden dachten daar anders over. En uiteindelijk is hij met voorkeursstemmen in de raad gekomen. Dat hebben we willen respecteren.’’

Smulders: ,,Zijn gedrevenheid grensde aan een obsessie. Maar hij had een groot politiek gevoel. Na de bestuurscrisis eind 2012 heb ik met Ramon de onderhandelingen over deelname aan het college gevoerd. En dat deed hij uitstekend.’’

Lubbinge: ,,Het sociale noodfonds en het ontwikkelen van een netwerk van steun- en informatiepunten in de wijk zijn dankzij die onderhandelingen in het collegeprogramma terecht gekomen. En die portefeuille wordt ook door de PvdA beheerd. Het heeft mij verbaasd dat Ramon in 2013 niet zelf een wethouderspost claimde."

Lubbinge: ,,Mij niet. Ramon was in mijn ogen meer politicus dan bestuurder. Voor zover ik dat weet had hij geen wethoudersambities.’’

De la Combé: ,,Het is uiteindelijk een enorm persoonlijk drama geworden. Ramon heeft veel mensen uit zijn omgeving lange tijd een rad voor ogen gedraaid. Zijn familie wist er zelfs niets van. Oók waar het ging om het beheer van de kas. Natuurlijk hebben de verantwoordelijke mensen geregeld om opheldering over uitgaven gevraagd. Maar hij kwam altijd met plausibele antwoorden die geen aanleiding gaven tot nader onderzoek. Niet terecht, zoals we nu weten, maar je werkt - in zo'n klein kringetje - óók in een sfeer van vertrouwen met elkaar.’’

De prijs was hoog; het kostte uiteindelijk een aantal prominente PvdA’ers - zoals wethouder Van Muilekom - wel de kop.

De la Combé: ,,Ik vind het goed dat mensen hun verantwoordelijkheid hebben genomen. Dat creëerde óók de ruimte om een streep onder het verleden te kunnen zetten en de blik naar voren te richten. Maar voor Rob (van Muilekom, DB) vond ik het tegelijkertijd tragisch. Een zeer integer mens die het wethouderschap met enthousiasme oppakte. Maar het tekent de man dat hij consequent is geweest in het trekken van conclusies. Daar heb ik veel respect voor.’’

Onder leiding van Smits Alvarez tankte de partij in de oppositiebanken veel zelfvertrouwen, dat ertoe leidde dat de PvdA weer toetrad tot het college. Smulders: ,,Het was wel nodig dat er iets gebeurde. De stad was het bestuurlijke ‘gedoe’ spuugzat. Daarom zijn we in de onderhandelingen ook op zoek gegaan naar punten die snel resultaat opleveren. Om daadkracht te tonen. En omdat er nog maar een jaar was om het vertrouwen van de kiezer terug te krijgen."

Lubbinge: ,,De vraag was steeds; is er voor ons iets te halen? Dat is vooral zichtbaar geworden in het neerzetten van een sociaal (nood)fonds en het instellen van sociale wijkteams. We openen dezer dagen het derde steunpunt (de zogeheten STIPS; steun- en informatiepunten) en daarmee hebben we in Liendert, Kruiskamp en Schuilenburg goede voorzieningen. Hoogland en Soetserkwartier volgen binnenkort.’’

,,We willen de problemen zo dicht mogelijk bij de bron aanpakken. Ook omdat we denken dat dat de meest efficiënte manier is om dat te doen. Denk aan problemen bij het opvoeden van kinderen. Als je dat snel en goed aanpakt, kun je verdere schade voor het individu, maar ook voor de samenleving voorkomen of beperken. We zien ook al resultaten. De ouders zijn tevreden, maar de instellingen (voor jeugdzorg en dergelijke) ook.’’

Lubbinge: ,,In het verlengde daarvan maken we ons ook sterk om een aantal buurtcentra open te houden. Mét behulp van de bewoners die daar een actieve bijdrage in willen leveren. Ik denk aan Het Klokhuis, Het Middelpunt, De Neng in Hoogland en buurthuis De Sleutel.’’

Wat wordt de inzet van de gemeenteraadsverkiezingen?

Lubbinge: ,,Ik denk dat de gemeenteraadsverkiezingen nog nooit zó belangrijk zijn geweest. Er komen op het gebied van de (jeugd)zorg heel veel complexe taken op gemeenten af. Maar op zich maak ik me daar niet veel zorgen over. We zijn nu al bezig ons organisatorisch op die veranderingen voor te bereiden. Amersfoort is in die zin een voorloper. Wij zijn in 2015 klaar voor de uitvoering van deze taken! Ik denk wel dat we de samenwerking met de regio Eemland op dat punt sterk moeten verbeteren. Maar dat is onderdeel van de ambities in het coalitie-akkoord."

Her en der blijkt dat partijen moeite hebben geschikte kandidaten te vinden om de gemeenteraden te bevolken. En dat in een tijd dat juist meer expertise van ze wordt verwacht. Baart dat geen zorgen?

Smulders: ,,Ik ben het er niet mee eens dat raadsleden inhoudelijke experts moeten zijn om hun werk goed te doen. De raad is kaderstellend en controleert. Het beleid en de uitvoering ervan is een verantwoordelijkheid van het college."

De la Combé: ,,Ik denk trouwens dat het kwaliteitsniveau van de raadsleden in de stad hoog genoeg is. Dit probleem is eerder aan de orde in kleinere gemeenten."

Hoe ziet de Partij van de Arbeid de rol van de gemeente de komende jaren?

De la Combé: ,,De samenleving verandert. En de gemeente moet mee veranderen. We zien dat om ons heen al gebeuren."

Smulders: ,,Mensen nemen initiatief. Ze wachten niet meer af."

Ja, omdat ze door de bezuinigingen op zichzelf worden teruggeworpen!

Smulders: ,,Zeker niet alleen daardoor. Burgerparticipatie is een structureel verschijnsel. De overheid moet dat soort initiatieven ondersteunen. Burgers zijn niet per definitie ondernemers. Dus als vrijwilligers bereid zijn de exploitatie van een buurthuis op zich te nemen, kan je niet verwachten dat ze dat winstgevend kunnen doen. Daar kan de gemeente een goede, ondersteunende rol in spelen.''

Lubbinge: ,,De overheid is nodig voor bepaalde groepen. Een vangnet moet er zijn. Niet om iemand zijn hand op te laten houden. Wel om mensen een steuntje in de rug te geven op het goede moment. Mensen helpen om op te staan. Dat doen we ook met het noodfonds. Mensen incidenteel ondersteunen om erger te voorkomen en ze de gelegenheid te geven op eigen kracht verder te kunnen."

De la Combé: ,,En we moeten toe naar minder regelgeving om initiatieven meer ruimte te geven."

En de visionaire stip op de horizon? Waar moet Amersfoort volgens de PvdA naar toe?

Smulders: ,,De groei van de stad komt in de eindfase. We moeten nu weer kiezen voor kwaliteit. Ik denk bijvoorbeeld dat er in Amersfoort weer ruimte moet komen voor maakindustrie. Die hebben we de laatste jaren te makkelijk de stad uit gejaagd. En natuurlijk biedt Amersfoort qua ligging nog steeds ideale voorwaarden om uit te groeien tot een logistiek transferium. Een draaischijf voor transport.''

De la Combé: ,,Het is de taak van de politiek om de randvoorwaarden daarvoor te creëren. Dus zorgen voor een goede infrastructuur.''

Maakindustrie? Die werkgelegenheid verdwijnt toch juist uit West-Europa?

Smulders: ,,De lonen in Oost-Europa stijgen ook. En daar komen de transportkosten nog bovenop. Ik denk dat we op dat punt weer concurrerend kunnen worden.''

Lubbinge: ,,We willen in ieder geval nu een streep onder het verleden zetten en de blik naar voren richten."

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie