Met hart en ziel voor lichaam en geest

Eind december opent Meander Medisch Centrum aan de Maatweg in Amersfoort de deuren van het nieuwe ziekenhuis. Op de drempel van 2014 zal hier met recht worden getoost op voorspoed in het nieuwe jaar. Immers, beterschap is de moraal. Maar met nog drie weken te gaan vraagt Operatie Meander wel alle handen aan het bed. Ready for countdown…

Operatie Meander

Wie had in 1955 kunnen bedenken hoe het ziekenhuis van Amersfoort er anno 2013 zou uitzien? Dat alle patiënten er een eigen kamer zouden krijgen, dat er ruim 3000 mensen zouden werken of dat sommige ziektes nauwelijks nog een kwaal zouden heten? Beterweters misschien, maar die vorm van beterschap behoort niet tot de medische wetenschap. In een retrospectief kunnen we niet anders dan concluderen dat de tijd niet heeft stilgestaan en dat is maar goed ook. Zo kunnen dokters beter beter maken en patiënten beter beter worden. We gaan dus de goede kant op, maar zolang niet alle ziektes de wereld uit zijn en ook ouderdom nog met gebreken komt, hebben we behoefte aan de huizen voor beterschap, het liefst zo modern mogelijk. Neemt niet weg dat we stiekem hopen dat het nieuwe ziekenhuis van Meander nooit meer vervangen hoeft te worden.

De mijmeringen over 1955 borrelden op bij het zien van een plaquette tijdens mijn wekelijkse gang door de oude Lichtenberg. Het was een cadeautje van de zusters en broeders die toen in het ziekenhuis werkten. 'Dat waren nog eens tijden,' zou oma D. zeggen, de brekebeen van 1C, en met haar een hele generatie. De witte brigade - veelal zusters met muts - had de handen vol aan polio, tbc en hart- en longziekten. Uw krantenschrijver zou dertien jaar later pas zijn entree des levens maken, maar zijn voorgangers bij het stadsblad schreven in die dagen ongetwijfeld passende stukjes over medische zaken en de jubilerende stichting.

Anno 2013 kunnen we concluderen dat zowel de medische staf als mijn voorgangers de arbeid - en mogelijk zelfs het leven - hebben laten rusten. Toch zou het goed zijn om bij de verhuizing naar het nieuwe ziekenhuis en in het licht van de topklinische ontwikkelingen binnen Meander af en toe even stil te staan bij het verleden. Daar kunnen we niet alleen wijzer, maar ook beter van worden.

SymforaMeander

De geschiedenis van de gezondheidszorg in Amersfoort kwam toevallig ook ter sprake bij mijn ontmoeting met Renie Buist, manager van SymforaMeander, het centrum voor psychiatrie in het nieuwe ziekenhuis. Zij is straks - met haar team en patiënten - één van de eerste gebruikers. ,,SymforaMeander is eind 2011 ontstaan uit een fusie tussen twee behandelprogramma's van GGz Centraal en de PAAZ van Meander. We zijn dus een zelfstandige organisatie, maar met de steun van GGz en Meander. Tot op heden werkten we op twee locaties, Elisabeth en Zon en Schild, maar dat gaat nu veranderen. Het is geweldig om alles bij elkaar te hebben in het nieuwe ziekenhuis; voor de hulpverleners en de patiënten, maar ook voor de beeldvorming. Psychiatrie wordt niet meer weggestopt zoals vroeger, want hier zitten mensen die ook ziek zijn, maar dan mentaal. Dat is niet erger of minder erg dan een gebroken been of hartklachten. SymforaMeander krijgt een aparte vleugel in het nieuwe ziekenhuis en dat maakt de lijnen veel korter. Kijk, je hebt natuurlijk mensen die somatisch ziek worden en dan ineens ook mentale problemen krijgen. Dan is het goed dat er een psychiater meekijkt met verstand van beide facetten, want wij werken met recht voor lichaam én geest. Daarbij proberen we de patiënten natuurlijk zoveel mogelijk thuis te behandelen."

Ook het dialysecentrum van Meander verhuist al snel naar de Maatweg. Filosoof Leo Fretz zal het niet meemaken, hij overleed in 2003 na jarenlang dialyseren. Als ode aan de zusters van weleer leek het mij gepast om af te sluiten met een gedicht van Fretz uit 1955.

Zee.

Ik heb getracht jou in een beeld te vangen, maar beelden zijn vluchtig en vlieden weer.

Soms leek je een ziekte, zó troosteloos, maar zieken genezen of sterven.

Jij bent niet ziek, want altijd zal je troosteloos zijn.