Bas Ramselaar dirigeert Johannes Passion

AMERSFOORT - Op vrijdag 12 maart wordt in de St. Joriskerk in Amersfoort de expressieve Johannes Passion van J.S. Bach uitgevoerd door de Toonkunst Oratorium Vereniging Amersfoort onder leiding van Bas Ramselaar. De laatste keer dat het koor dit werk uitvoerde was in 1999 en daarbij zong Ramselaar toen de Christuspartij. Inmiddels heeft hij ook als dirigent de Johannes Passion meerdere malen met de Baarnse Bach Cantorij uitgevoerd.

door Peter Bruinsma

Voor TOVA beleeft Bas Ramselaar als dirigent van de Johannes Passion zijn première. Hij ziet natuurlijk wel verschillen in de uitvoering met een kleiner koor. ,,Met het Amersfoortse Toonkunstkoor zal het misschien wat logger klinken. Aan de zangers en mij dan de taak om de juiste transparantie te bereiken. Heel belangrijk daarin is de dictie, de uitspraak van de tekst. Ook dat kan met een groot koor heel nauwgezet. Je moet je uitvoering als dirigent en koor aanpassen. Dat betekent dat je wat concessies doet aan het tempo. Bovendien neem je alle fermates ruim in acht, zodat het werk de rust en bezonkenheid krijgt die het behoeft.” Bach schreef de Johannes Passion in 1724 voor de vesper van Goede Vrijdag . Nadat Bach in 1723 cantor van de Thomaskerk in Leipzig was geworden, werd van hem verwacht dat hij jaarlijks een passie-oratorium ten gehore zou brengen. Al in 1725 voerde Bach zijn Johannes Passion een tweede keer uit. Deze uitvoering verschilde veel van die van het jaar daarvoor. Dat komt omdat bach niet twee jaar achter elkaar hetzelfde stuk wilde uitvoeren. Bij de derde en de vierde uitvoering greep hij grotendeels terug op zijn eerste versie. Wel herzag hij enkele teksten en en wijzigde hij in bepaalde delen de bezetting waardoor wij nu niet minder dan vier verschillende versies van het werk kennen. Bas Ramselaar kiest met TOVA voor de laatste versie uit 1749. Bas Ramselaar wordt nog steeds geraakt door de geniale wijze waarop Bach de emotie van het lijdensevangelie in de partituur verwerkte. ,,Hij sleutelde niet voor niets zo lang aan dit meesterwerk. Daarom is de vierde versie ook het meest volkomen. Het verhaal maakt de Johannes Passion intiem en grijpt je aan door de directheid ervan. Natuurlijk is de Mattheus Passion een even zo groot monument, maar de Johannes Passion is heel beeldend en kent veel retoriek. De tekstschildering is heel belangrijk. De Mattheus Passion is wellicht wat beeldender door het verhaal met hoofd- en bijzaken en de vele beschouwingen in bijvoorbeeld de aria’s. Ramselaar ziet in de muziek veel raakvlakken met de architectuur. ,,De koralen zijn de pijlers, de dragers van het stuk. De opbouw is fascinerend en de expressie in de Johannes Passion heeft in dynamiek en expressie de ondersteuning van een basso continuo nodig.”

Dat gebeurt door het orkest van de Bach Cantorij Baarn. Ook koorleden die het prachtige werk al diverse keren zongen genieten nog steeds van het vertolken ervan.

u Toonkunst Oratorium Vereniging Amersfoort olv Bas Ramselaar. Johannes Passion-J.S.Bach op vrijdag 12 maart, St. Joriskerk, 20.00 uur mmv orkest Bach Cantorij Baarn en vocale solisten.