Tegenconcert: de muziek spreekt....

AMERSFOORT - Gelijktijdig met het omstreden ‘comeback’ concert dat de 104 jaar oude Johannes Heesters in de Flint gaf, vond in de St Aegtenkapel een tegenconcert plaats met werken van joodse componisten waarvan de meeste nooit uit de Duitse concentratiekampen zijn teruggekeerd. Het initiatief voor dit concert was door de Leo Smit Stichting genomen die al jaren onderzoek doet naar het nagelaten werk van deze musici en componisten. Net als bij de Flint stonden ook hier politie voor de deur, moest iedereen zich bij binnenkomst legitimeren en was binnen ook beveiliging. Het concert is ongestoord verlopen.

door Els Verbeek

,,Het is niet onze bedoeling een absoluut moreel oordeel uit te drukken, dit is een muzikaal protest dat blijk geeft van pijn en verontwaardiging”, zegt Bèr Deuss, voorzitter van de Leo Smit Stichting. ,,Wie als kunstenaar veel succes kent, komt in contact met de machtigen der aarde die je voor hun karretje willen spannen. Succes heeft haar last en haar lust, maar je moet als kunstenaar wel uit kunnen leggen waarom je bepaalde keuzes maakt.”

Dan begint het concert met een heel sprankelend stuk voor fluit en piano. Het lijkt of componist Dick Kattenburg even elke herinnering aan oorlog, nazi’s en kampen de zaal uitspeelt. De symbolische betekenis die dit concert heeft -van joodse componisten die zich door hun lot ongewild in elkaar gezelschap bevinden- sprak ook Jan van Eijk (voorzitter platform levensbeschouwing) erg aan. ,,Ik ben in de aanloop van dit concert in gesprek geweest met de gemeente en de synagoge. Heesters weigerde de dialoog over de weerstand die zijn concert opriep. Ik vind het goed dat de Flint en de gemeente de zaal gratis ter beschikking hebben gesteld. Om zijn gevoelens te verwoorden bij het concert in De Flint haalt hij de Berlijnse opperrabijn aan: ‘hoe kan ik u vergeven, u moet bij de doden zijn’.

Fanny Heymann is samen met haar oudste zuster Esther gekomen. Wij zijn kinderen van de generatie die is omgekomen. ,,Je zou toch denken dat je op de 104de wijs genoeg zou zijn. Als je hiermee mensen kwetst, dan doe je dat niet. Daarom vind ik dit concert zo’n mooie geste, een mooier protest is er niet.”

Er zijn meer gasten uit de joodse gemeenschap. Ineke en Jan Stouthart zijn uit solidariteit vanuit Woerden afgereisd. Jan Stouthart: ,,Dit blijven lastige vragen in een open democratie. De overheid kan niet alles sturen. Ik vind het wel heel zorgelijk, juist omdat hier ook Kamp Amersfoort is geweest. Ik ben in Woerden bestuurder bij het 4 en 5 mei comité, maar uit dit soort evenementen blijkt voor mij maar weer dat je herdenken niet één keer per jaar doet.”

De heer en mevrouw Jacobse zijn vanuit de Achterhoek naar hier gekomen en hebben hun volwassen dochters hier ontmoet. De heer Jacobse: ,,Wij zijn hier echt uit protest tegen Heesters. Dat hadden ze niet moeten toestaan. Hij is dan wel geen oorlogsmisdadiger, maar het gaat mij te ver dat hij hier na al die jaren genoegdoening komt halen.”

Nicole Janssen uit Den Haag was vooral geïnteresseerd in de muziek. ,,Ik ben bezig met het opzetten van een multimediaal project om de tweede wereldoorlog met muziek uit die tijd in beeld te brengen. Deels van het repertoire was bekend, maar ik heb ook heel verrassende nieuwe stukken gehoord. Soms haast vrolijk, maar ik hoorde ook een lichte dreiging, ik hoorde ook zorgen......”