Uitzetting Irakees gezin: 'Is dit rechtvaardigheid'

AMERSFOORT - Nushka Kader Amin en haar drie zoons Hardi, Hiwa en Harrem staan op straat. Het Irakese gezin dat in het AZC aan de Barchman Wuytierslaan verbleef, werd maandagmiddag uitgezet. De familie mag wel in Nederland blijven, maar geen gebruik meer maken van voorzieningen nu de jongste zoon 18 is geworden. Ondanks een pleidooi van SP-raadsleden Meijer en Beltman die zich het lot van de familie aantrekken, is er voor het gezin geen plaats meer in de herberg, lijkt het. Burgemeester Bolsius zegt niks voor het gezin te kunnen doen. ,,Als gemeente kunnen wij de helpende hand niet bieden. Ik kan het niet, mag het niet. Dit zijn de gevolgen van een onmogelijke wet.'' Meijer ziet wel een verantwoordelijkheid voor de burgemeester. ,,Hij kan zijn handen niet in onschuld wassen.''

door John Spijkerman

Het gezin verblijft al ruim tien jaar in Nederland en komt oorspronkelijk uit Irak. De twee jongste zonen volgen een opleiding bij het ROC. Op dit moment is de familie in afwachting van de behandeling van een hoger beroep dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in 2010 heeft ingesteld tegen een uitspraak van de rechtbank. De familie mag in Nederland zijn en verblijven, maar mag geen gebruik maken van voorzieningen. ,,Lopende het hoger beroep mogen ze in Nederland verblijven, maar hun rechten om in het AZC te verblijven, zijn vervallen'', vertelt Meijer. ,,Ze hebben geen recht op een uitkering, behalve misschien een leefgeld van 50 tot 100 euro per maand. Je kan niet zo maar zeggen 'Zoek het maar uit'. Mensen zijn niet verantwoordelijk voor de duur van de procedure.''

Het gezin denkt in aanmerking te komen voor het generaal pardon, maar omdat de vader in Irak als oorlogsmisdadiger bekend is, werd hun aanvraag afgewezen. ,,Vanwege vader zou dit gezin niet onder het generaal pardon vallen'', vertelt Meijer. ,,Maar de rechter heeft bepaald dat de vader niet bij de aanvraag mag worden betrokken en dat de IND de aanvraag van de het gezin over moet doen. Dit gezin heeft recht op een een beoordeling van de eigen situatie.'' Tegen de uitspraak van de rechter heeft de IND hoger beroep ingesteld. De Raad van State moet daar nog een uitspraak over doen. ,,Als de IND geen andere argumenten weet te verzinnen, vallen ze onder het generaal pardon en krijgen ze een verblijfsvergunning.''

,,Mevrouw Kader Amin en haar zoons worden nu verondersteld zelf een netwerk opgebouwd te hebben dat hun onderdak kan bieden. De werkelijkheid is anders'', weet Meijer. ,,In de elf jaar dat zij met haar zoons in Nederland woont heeft zij maar liefst acht keer moeten verhuizen. De laatste verhuizing was afgelopen augustus, toen het gezin wegens brandgevaar pardoes vanuit het AZC in Rotterdam naar Amersfoort werd overgeplaatst. Het veronderstelde netwerk kan nu geen voorlopig onderdak bieden.''

Rechtvaardig

,,Vader wordt bestempeld als oorlogsmisdadiger, maar daar hebben wij niks mee te maken gehad'', zegt de 20-jarige zoon Hardi Geder Fattah, die optreedt als woordvoeder van de familie. ,,We worden veroordeeld om wat vader gedaan zou hebben. Ze zeggen 'Jullie zijn gezinsleden van een oorlogsmisdadiger.'' Zelf was Hardi nog niet geboren toen zijn vader oorlogsmisdaden begaan zou hebben. ,,Hoe rechtvaardig is dat? Ik was vijf toen we vertrokken. Ik ben apart naar Nederland gekomen. Wij willen gewoon een keer zekerheid in ons leven.''

Na de uitzetting uit het AZC trekken de zonen te voet naar het stadhuis beladen met koffers en tassen in de hoop dat de burgemeester hun zou helpen. Met in hun kielzog camera's en journalisten, lopen zij de kilometers vanaf de Barchmann Wuytierslaan naar het Stadhuisplein. Ze mogen met de burgemeester praten, maar het bezoek brengt niet wat ze gehoopt hadden. ,,De overheid kan ze geen onderdak bieden, en daarom moeten ze het asielzoekerscentrum in Amersfoort verlaten'', stelt Bolsius. ,,Een gemeente en een burgemeester kunnen daarin geen verandering in brengen. Zo is dat in Nederland besloten. Als gemeente kunnen we de familie niet op formele wijze steunen.'' Bolsius noemt het een 'continu dilemma'. ,,Het is een heel onverkwikkelijke situatie. Die mensen zou je willen helpen, maar de gemeente mag geen actieve rol spelen. Het is een onmogelijke wet. Ik heb hierover binnenkort een afspraak met minister Leers.'' Het enige dat de burgemeester zegt te kunnen doen is een oproep doen aan de samenleving om het gezin de helpende hand te bieden. ,,Het gesprek is niet goed gegaan'', zegt zoon Hardi na afloop. ,,Hij wil niks doen en zegt dat ie niks kan doen. Nu moeten we gewoon op straat.'' .

Volgens Meijer weigert Bolsius vanuit zijn verantwoordelijkheid een oplossing aan te reiken. Hij benadrukt dat de gemeente een zorgplicht heeft. ,,Bolsius kan opdracht geven aan instanties en corporaties om tijdelijk een woning toe te wijzen, ook al is het maar anti-kraak.'' Van NVA-directeur Van Egmond heeft Meijer gehoord dat er wel wat kan worden gedaan als er maar een besluit ligt en geld is. ,,Door toedoen van de overheid worden mensen dakloos. De overheid zorgt dat het zo loopt, maar trekt geen verantwoordelijkheid. Er moet geld vanuit de gemeente komen. Er moet een noodvoorziening komen en enige vorm van opvang voor mensen die in acute situaties verkeren'', vindt Meijer. Hij wil daarover in de gemeenteraad een motie indienen.

Maar eerst moet er een oplossing komen. Maandagavond geeft Meijer een update: ,,Voor moeder is er een gelegenheidsoplossing. De jongens hebben aangegeven zonodig voor buiten slapen te opteren. De corporaties zijn bereid met het college te overleggen. Let's hope! Overigens nog meer lijntjes uitgezet. Ben morgen overdag weer op de fractiekamer om hier verder aan te werken.''