Thijs Borsten, musicus en componist verzet (de) muzikale zinnen

18 januari 2012 om 00:00 Achtergrond

AMERSFOORT - ‘De uitdaging’ is de titel van Thijs Borstens nieuwste muzikale project dat 23 januari start in Theater De Lieve Vrouw. In een serie van vijf concerten met elk een eigen thema daagt hij collega-muzikanten uit de muzikale zinnen te verzetten. Onder het motto ‘Jazz meets Flamenco’ treedt Denise Jannah op met flamenco-artiest Erminia Fernández Córdoba. In de reeks Klassiek versus Afrikaans gaat mezzo-sopraan Xenia Meijer in duet met de Senegalese zanger Mola Sylla. Een spannend avontuur met musicus Thijs Borsten als gids op een muzikale wereldreis.

door Herma Klein Kranenberg

Speelse bemiddelaar tussen de musici en de zaal is ‘beroepsontregelaar’ Peer de Graaf. De keuze voor Peer is bewust. Thijs: ,,In al die jaren dat we samenwerken, kan Peer mij nog altijd verrassen. Als ongeleid projectiel is hij een ideale katalysator.’’ Dat hij daarbij zelf ook wordt uitgedaagd platgetreden paden te vermijden, is mooi meegenomen. Het sluit naadloos aan bij zijn behoefte aan verdieping en verrijking.

Muzikale interviews

Huize Borsten is gelegen aan de Leusderheide net buiten Amersfoort. Met zicht op de opnamestudio in de achtertuin zit, nippend aan een vers kopje thee, Thijs op zijn spreekstoel: ,,Steeds hetzelfde gaat snel vervelen. Jezelf blijven vernieuwen, jezelf uitdagen iets anders te doen, is het recept voor creativiteit. Zo houd je jezelf fris.’’

Enthousiast vertelt hij over de komende concertreeks die hij beschouwt als een serie muzikale interviews. ,,Een prachtig concert is het uitgangspunt. Ons streven is een ontmoeting tussen het publiek en de musici waarbij ze elkaar op een ludieke manier beter leren kennen. Vertel maar eens over het idool uit je tienertijd. Laat maar horen wat je ooit thuis tussen de schuifdeuren zong. De uitdaging ligt in het onverwachte, het losse. Dat je met elkaar iets meemaakt en al improviserend iets weet te creëren. Als dat lukt, ben ik tevreden.’’ Wat is zijn inbreng op het podium? ,,Iets toe te voegen zodat er een bepaalde dynamiek ontstaat. Stel, de hele zaal heeft op z’n kop gestaan na een vrolijk nummer. Een ideaal moment voor mij om een ingetogen ballad in te zetten. Met een tekst waarvan de tranen in de ogen springen bij het publiek. Het zijn die contrasten die ik zoek.’’

Borsten doet van zich horen in dit boeiende gesprek. Zonder enige moeite bewandelt hij allerlei zijpaden. Hij haalt herinneringen op aan tournees met musici uit Cuba en Zuid-Afrika, legt uit hoe nieuwe composities tot stand komen en maakt duidelijk op welke manier hij muzikanten begeleidt bij hun carrière. Betoogt hoe belangrijk het is als muzikant een performer te zijn en hoe onmisbaar daarbij ondernemerskwaliteiten zijn, zeker in deze tijd. Beschrijft de beslissende rol van zijn ouders in zijn keuze voor de piano en hoezeer hij de steun van zijn vrouw Elpiniki waardeert. Last but not least vertelt hij hoe hij zijn drie zonen muzikaal tracht te voeden zonder ze te overvoeren. Thijs’ twitteraccount toont een minioptreden van De Borstenband met als setting de ontbijttafel. De drie zonen van elf, acht en zeven aan een jamsessie met respectievelijk drums, een gitaar en een trompet. ,,Geweldig toch? Dat bedenken ze met z’n drietjes. Ze zien natuurlijk veel voorbijkomen hier. Fay Lovsky was op bezoek. Zat de jongste te jengelen om mee te doen. Onmiddellijk speelde ze daarop in. Tokkelden ze samen gezellig op de gitaar. Fay ging trouwens net zo makkelijk op haar kop staan voor ze. Lekker gek doen.’’

In zijn studio laat hij via YouTube zien wie hij nog meer bewondert in muzikaal opzicht en door wie hij zich laat inspireren. Horowitz, Astor Piazolla. En Keith Jarret. ,,Belachelijk briljant. Alles wat hij doet, klopt. Hij kan waanzinnig improviseren. Hetzelfde stuk speelt hij iedere keer totaal anders. Zeer vindingrijk.’’ John Mayor beluistert hij ook graag. ,,Het nummer ‘Stop this train’ ontroert mij.’’

Lied voor je moeder

En passant informeert hij me over een nieuw project dat hij samen met tekstschrijver Koos Meinderts in voorbereiding heeft. Onder het motto ‘Zing voor je moeder’ benaderen ze verschillende muzikanten van buitenlandse komaf een lied te schrijven voor hun moeder. ‘Hoe is jouw moeder?’, gooi ik als vraag er snel tussendoor. ,,Lief!’’, klinkt het kort en krachtig. Later stel ik mijn vraag nog een keer. Opnieuw een ultrakort antwoord: ,,Opera!’’ Zijn begeleidende lach spreekt boekdelen. Hierop voortbordurend vertelt hij over het ontstaan van zijn voorliefde voor de muziek. ,,Mijn moeder zong altijd en overal. Opera vooral.’’

Gesprekken, sport en muziek. Drie belangrijke ingrediënten uit zijn jeugd. Thijs was nummertje drie in het gezin van vier kinderen. Met een vader als psycholoog en een moeder als operazangeres werden praten en musiceren met de paplepel naar binnengegoten. Toch leek Thijs’ interesse vooral te liggen op het sportieve vlak. Als fietscrosser en later ook motorcrosser was hij fanatiek en tamelijk succesvol. ,,Wat ik precies voor beroep wilde, wist ik niet. Omdat ik zo druk aan het fietsen was, leek fietsenmaker een logisch vak. Dat ging best aardig. Tot mijn baas opperde dat ik een eigen filiaal zou openen. Negentien was ik en ik kreeg het bij de gedachte hieraan Spaans benauwd. Mijn broer Bas ging naar het conservatorium en in mijn hart wilde ik dat ook. Maar hoe? Geen idee hoe ik het moest aanpakken.’’

Met alleen LTS en amper speelervaring beschikte Thijs niet over de juiste papieren. ,,Het was alsof mijn vader het voorvoelde want hij gaf me een wijze raad: ‘Doe eens een jaartje niks!’’’ Precies het zetje dat Thijs nodig had. ,,Uit zijn opmerking sprak zoveel vertrouwen. Het hielp me over de drempel.’’ Hij hing zijn fiets aan de wilgen en stortte zich met een enorme bezetenheid op de piano. Dik acht uur per dag studeerde hij met als doel een geslaagde auditie voor het conservatorium. Die opzet lukte: Thijs ging piano studeren in Amsterdam. Hoe de beoogd fietsenmaker uiteindelijk toch op het conservatorium belandde.

Coach

Zijn talent ligt in het formeren van bijzondere projecten. ,,Je hoeft niet altijd zelf de ster te zijn of de solist. Anderen voor het voetlicht te brengen en tot hun recht te laten komen, daar geniet ik van. En zelf lekker meedoen natuurlijk. Fay Lovsky noemde me ooit een facilitator. Die benaming klopt wel.’’

Behalve goede muzikanten bijeen te brengen en te faciliteren, coacht hij graag jong talent. De Kaapverdische Dina Medina, deelneemster aan de concertreeks De Uitdaging, woont al jaren in Nederland. ,,Fantastische stem heeft ze. Onlangs is ze zelfs genomineerd voor de Cabo Verde Music Awards 2012. Ik geef haar feedback op haar optredens. Veel heeft met lef te maken. Durf je jezelf te laten zien? Ik daag haar uit dat te doen.’’ Een van de manieren om Dina beter te leren kennen, was bij haar ouders te gaan eten. ,,We aten Cachupasoep, een nationaal gerecht van de Kaapverdische eilanden.’’

Ode aan Cesária Évora

Indirect effect van deze ontmoeting is inmiddels als bijzondere ballad op YouTube te bewonderen. Het is een ode aan Cesária Évora, de beroemde folkzangeres uit Kaapverdië. Deze ‘Diva op blote voeten’ zoals de landgenote van Dina ook wel wordt genoemd, overleed half december plotseling op 70-jarige leeftijd. ,,Dina en ik zouden op tournee gaan in Kaapverdië en Cesária dan ook ontmoeten. Helaas kan dat nu niet meer.’’ In een opwelling componeerde Thijs een lied ter nagedachtenis aan Cesária Évora. Op een kladje schreef hij een tekst waarbij hij refereerde aan de Cachupa van Dina’s moeder. Koos Meinderts schetste in een paar zinnen een treffend beeld: ‘Ik hoor je stem en word weer meisje. Ik zie mijn moeder in de keuken staan. Ze roert ontroerd de Cachupa en lengt haar met haar tranen aan.’ Dina zong de imponerende ode en werd daarbij begeleid door diverse musici. Inmiddels is het al vele keren aangeklikt en beluisterd op YouTube.

Wat maakt een lied speciaal? ,,De juiste compositie in combinatie met goede zangkwaliteiten. Natuurlijk telt de tekst. De uitdaging is op een heel eenvoudige manier meteen de essentie te raken. Je maakt het groter door het kleiner te maken. Door dingen heel direct te benoemen, zoals dat beeld van de moeder die in de soep roert. Dan wordt het écht.’’

uMeer informatie over De Uitdaging zie www.thijsborsten.com

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie