Impressie in intens warme kleuren
6 april 2011 om 00:00 AchtergrondPas na zijn arbeidzame leven als etaleur-decorateur en reclametekenaar, kon Jacques Snel (73) zich volop storten op zijn grote passie: schilderen. ,,Dat had ik altijd al willen doen, maar had er nooit echt tijd voor”, vertelt hij op de bank in de woonkamer van zijn woning in Schuilenburg, onder een uitbundig geschilderd landschap van zijn hand. Het doek heeft hij speciaal voor de woonkamer gemaakt en is direct een krachtige en veelzeggende introductie.
Het praten kost hem zichtbaar veel kracht, maar hij laat zich niet uit het veld slaan. Zijn vrouw Samuella Mellema luistert met een mengeling van diepe trots en bezorgdheid toe.
Etaleur
,,Op 16-jarige leeftijd verliet ik Alphen aan de Rijn om te worden opgeleid aan de Kunst Nijverheidsschool in Amsterdam, voorloper van de Rietveld Academie. En ik werd etaleur bij de V&D aan de Bilderdijkstraat”, vervolgt hij. ,,Ik wilde altijd al iets met mijn handen doen, dingen maken.” Na zijn diensttijd begon hij voor zichzelf en maakte etalages, schilderde complete toneeldecors en ontwierp reclameborden. ,,Ik heb in die tijd wat afgeschilderd. En zo rolde ik het grafische vak binnen en kon ik aan de slag bij een grafisch bedrijf in Nieuwkoop. Het zelfstandig zijn is toch veel pionieren en je bent financieel vrij kwetsbaar als je een gezin hebt.” Onverwacht kreeg hij in de nadagen van zijn carrière echter een zware domper te verwerken: het bedrijf ging failliet. ,,Ik was 54 en stond op straat. Dat was een moeilijke periode.”
De nood werd echter een deugd. ,,Ik begon toen met mijn oudste zoon, Jacco, een reclamebureau in Alphen aan de Rijn. En na een paar jaar hadden we al zes mensen in dienst”, zegt Snel met enige verbazing. Maar een gitzwarte periode begon toen bleek dat zijn eerste vrouw borstkanker had. Na haar overlijden stopte hij met werken. Zoon Jacco nam in 2000 het bedrijf over.
Stroomversnelling
Snels leven kwam weer in een stroomversnelling door een toevallige ontmoeting in Rome. Een ontmoeting ook, die heel belangrijk zou blijken te zijn voor zijn ‘tweede carrière’. Hij kijkt met een veelbetekenend lachje naar zijn tweede vrouw. ,,Ze was mijn reisleidster in Rome. Zij zat voorin de bus, ik helemaal achteraan. We vielen elkaar aanvankelijk misschien niet echt op, maar een jaar later waren we getrouwd’’, vertelt hij zonder in details te treden. Mellema spontaan: ,,Hij is het beste dat me is overkomen. Ik heb mijn rust bij hem gevonden en hij zegt altijd dat een nieuwe wereld voor hem is opengegaan.’’
Snel en de Amersfoortse Mellema gingen samenwonen, en door haar gestimuleerd, ging hij lessen volgen bij Scholen in de kunst. Enige tijd later ging hij verder met een cursus modeltekenen aan de Gooise Akademie in Laren.
Droom
Zo was zijn langgekoesterde wens was uitgekomen, maar zijn droom zou pas compleet zijn met een tweede huisje in het landelijke Frankrijk, een huisje mét een atelier, welteverstaan. Samuella Mellema lacht hartelijk als dat ter sprake komt. ,,Op een goede dag zei hij tegen me dat hij zo graag naar Frankrijk zou willen, maar dat dat waarschijnlijk niet realistisch was. Ik had zoiets van ‘life is now’, laten we gaan kijken. En het is heel goed dat we dat hebben gedaan.”
Ze vonden een oude boerenwoning in Limousin in de Dordogne. De stal werd omgebouwd tot het atelier en Snel kon zich vervolgens helemaal wijden aan zijn passie.
Het Franse landschap bleek een prachtige en onuitputtelijke bron van inspiratie. Snel schilderde er naar hartenlust. En uitsluitend met olieverf. ,,Ik heb nooit affiniteit gehad met acrylverf. Met olieverf ga je een strijd aan om te bereiken wat je wilt bereiken. Het gaat laag over laag en elke laag moet je laten drogen.”
Schilderstijl
Een antwoord op de vraag wat zijn schilderstijl is, komt pas na en paar seconden wikken en wegen. ,,Impressionistisch, maar er zijn ook expressionistische invloeden.” Een schilder die hem heeft geïnspireerd, is toch wel Vincent van Gogh. ,,Vooral wat zijn kleurgebruik betreft, zijn warme felle kleuren. Daar gaat het mij ook om, de impressie in intense warme kleuren.” Samen met zijn vrouw heeft hij tijdens hun periodes in Frankrijk, de plekken opgezocht waar Van Gogh ooit is geweest en zijn beroemde schilderijen heeft gemaakt zoals in Arles.
Van Gogh diende trouwens een keer letterlijk als inspiratiebron toen Snel meedeed aan een schilderwedstrijd In Frankrijk en de deelnemers lang de kant van de weg moesten plaatsnemen om de omgeving te schilderen. Mellema denkt er met veel plezier aan terug. ,,Jacques aarzelde. Tja, schilderen langs de kant van weg, was dat nou wel zo... Ik zei toen ‘je moet niet zeuren Van Gogh kon het ook’”, zegt ze lachend, terwijl ze schuldbewust van het prikkelende van de opmerking van destijds, haar gezicht even achter haar handen verstopt.
Franse landschappen
In 2004 vond de allereerste expositie van zijn werk plaats, in La Croisille-sur-Briance. Later volgden ook tentoonstellingen in Amersfoort, vier jaar geleden bijvoorbeeld in de Heilige Geestkerk.
Snel liet zich overigens niet alleen door Franse landschappen inspireren. Reizen naar Indonesië en Zuid Afrika leverden ook schilderijen op. ,,Onderweg stapte Jacques geregeld uit om wat schetsen te maken. Die gebruikte hij dat thuis in zijn atelier in Amersfoort als uitgangspunt”, licht Mellema een tipje van Snels werkwijze op.
Niet alleen landschappen maar ook wat stillevens en een hele serie stadsgezichten van Amersfoort zijn van zijn hand. ‘t Sluisje, de Dieventoren, de St. Joriskerk zijn door Snel op eigen wijze vereeuwigd. Maar eigenlijk lag zijn hart daar niet bij. ,,Dat gepeuter met raampjes en deurtjes wilde ik niet meer. Ik wilde een vlotte kwast hanteren, terwijl je bij dit soort werk heel goed moet opletten op het perspectief en er altijd voor moet zorgen dat het waarheidsgetrouw is. Zoiets van ‘daar staat een lantaarnpaal, die moet er dus ook nog op.’ Ik wilde meer vrijer werk.’’
Zijn werkwijze bij landschappen is een heel andere. ,,De indruk die een landschap op me maakte vertaal ik in kleur en vorm.” Met een meesterlijk glimlachje: ,,Ze zijn wel realistisch, maar niet natuurgetrouw: Je moet niet zoeken waar het is.’’
Verstoorde idylle
De idylle werd zes jaar geleden echter wreed verstoord. ,,Ik werd ernstig ziek, een ernstige vorm van leukemie waartegen geen behandeling is’’, vertelt Snel. Met veel verdriet hebben ze hun huisje in Frankrijk vorig jaar verkocht. ,,We hebben er wel tien jaar heel veel plezier van gehad”, relativeert Mellema. Snel knikt. ,,We hebben daar heel veel vreugdevolle momenten gehad.’’
Een ander heel vervelend moment was eind november. ,,Toen ben ik gestopt met schilderen. Het kon gewoon niet meer”, zegt Snel, duidelijk aan het eind van zijn krachten. ,,Dat is heel frustrerend. Ik zat achter de ezel en kon gewoon geen verf meer op het doek krijgen. Alles wat ik oppak kost heel veel energie en maakt me moe, doodmoe.”
Hij verheugt zich op de komende expositie. ,,Maar ik voel dat deze mijn laatste is. Dat is wel iets emotioneels voor mij.” Hij keek aanvankelijk ook enorm op tegen de tentoonstelling. ,,Het levert zoveel rompslomp op, maar mijn vrouw, mijn kinderen en vrienden zeiden tegen me ‘we helpen je om dit te doen’.” Bijzonder is dat zijn jongste zoon Jeroen Snel (bekend als presentator van het EO-programma Blauw Bloed) de expositie zal openen.
De expositie van Jacques Snel is te zien van 17 tot 21 april en van 8 tot 13 mei in De Oude Viltfabriek, Arnhemseweg 47. Meer informatie op www.deoudeviltfabriek.nl en op www.jacquessnel.nl.
