‘Uniek project voor jonge slimmeriken’

23 februari 2011 om 00:00 Achtergrond

Maandagmiddag, een les Kunst en Cultuur op het Farel College. Een voor Salvador Dalí kenmerkend schilderij - dorre vlakte met kale boom, druipende horloges en een niet te duiden voorwerp - is geprojecteerd op het bord in een halfverduisterd klaslokaal. Wellicht een normaal tafereeltje op een middelbare school, maar de leerlingen zijn bijzonder, het zijn hoogbegaafde scholieren uit de groepen 7 en 8 van acht bij het PCBO aangesloten basisscholen, waaronder De Berkenschool en De Wingerd.

AMERSFOORT - Ze vervelen zich doorgaans ongans, missen elke uitdaging en voelen zich niet op hun plek. Voor hoogbegaafde leerlingen op de basisschool zijn de lessen veel te traag en wordt de lesstof onnodig vaak herhaald. Om deze leerlingen op een structurele manier tegemoet te komen, zijn het Protestants Christelijk BasisOnderwijs (PCBO) in Amersfoort en het Farel College een project gestart. Een aantal slimmeriken volgt nu een paar uur per week lessen op de middelbare school. door André van der Velde

Vakdocente Miranda Simon van het Farel College houdt de vaart er in. Nadat ze het schilderij kort heeft besproken, vuurt ze op basis van de woordenlijst die de voorgaande lessen is behandeld een waar spervuur van vragen af op de leerlingen. ,,Wat voor contrast heeft het schilderij en waar zie je dat aan?; Zijn primaire, secundaire of tertiaire gebruikt?; Is het een statisch of dynamisch schilderij?” De antwoorden komen snel. Bij een fout antwoord schakelt ze direct over naar een andere leerling. ,,Probeer maar wat, als het fout is, is het niet erg”, spoort ze hen aan.

Aan de zijkant van het klaslokaal kijkt directeur Martha Broersma van de Berkenschool stralend toe. ,,De klas bestaat uit 28 basisscholieren die dit schooljaar op het Farel College in blokken lessen volgen over Wetenschap en Techniek, Mens en Maatschappij en Cultuur, Taal en Communicatie”, legt ze uit. Broersma heeft het project samen met het Farel College opgezet. ,,Op veel basisscholen worden leerlingen die een beduidende voorsprong hebben op anderen, beziggehouden met het schrijven van een extra opstel of het eerder maken van moeilijke sommen. Maar dat zijn zoethoudertjes, terwijl je die leerlingen juist wil uitdagen, wil prikkelen”, vertelt ze. ,,Ik zocht daarom iets waarbij ze een goed en inhoudelijk programma zouden krijgen. En waarbij ze gewoon op hun eigen basisschool zouden kunnen blijven.”

Broersma besprak het probleem met collega’s van het Farel College en die voelden wel wat voor een samenwerkingsverband. Een van hen was Simon Popma, afdelingsleider vwo. ,,Er is een gezamenlijk probleem dat we nu samen oplossen”, licht hij toe. ,,Het streven van onze scholen, is het leveren van onderwijs op maat voor alle leerlingen, en daar past dit project naadloos in. We worden er allemaal wijzer van: de leerlingen, de basisscholen en wij als Farel College. We krijgen namelijk de behoeften van hoogbegaafden beter in beeld, zodat we daarop verder in kunnen spelen.”

Popma noemt het van cruciaal belang de juiste uitdaging te vinden voor deze hoogbegaafde kinderen. ,,Leerlingen die niet genoeg uitdaging krijgen, worden in het gunstigste geval lui. Maar het kan ook doorslaan naar depressiviteit.” Hij geeft toe dat er tegenwoordig verschillende projecten zijn om hoogbegaafden te helpen. ,,Maar het unieke van ons project is dat leerlingen behalve de twee uur les die ze wekelijks op het Farel College krijgen, óók twee uur per week op hun eigen basisschool verder werken aan het project. Daarbij worden ze aangestuurd door onze elektronische leeromgeving en begeleid door hun eigen groepsleerkracht.”

De klas slimmeriken is inmiddels bezig met een schilderij van Vincent van Gogh. Ze moeten het kunstwerk in groepjes bespreken aan de hand van een vragenlijst. Achterin de klas zijn Jenne (10), Casper (12), Alexander (11) en Timo (11) druk in de weer met hun opdracht. En ook al doen ze een poging de verslaggever te woord te staan, veel tijd hebben ze niet. Als hun docente - met een brede glimlach - roept dat ze nog maar een paar minuten hebben, werken ze koortsachtig verder aan hun opdracht.

Na afloop van de les heeft het viertal, aangevuld met Dyde (11) en Fatma (12), wel alle tijd om vragen te beantwoorden. ,,Deze lessen zijn veel leuker dan de normale lessen, waarbij alles twee keer wordt uitgelegd”, antwoordt Fatma op de vraag wat ze van het project vindt. ,,Ik hoef me op school nu niet meer te vervelen”, vult Jenne aan. ,,Ik verveelde me soms wel een halve dag.” Ook voor Timo zijn de uurtjes op het Farel een verademing. ,,Ik leer nu heel veel nieuwe dingen. Deze lessen zijn totaal iets anders dan die we normaal krijgen.”

Docente Miranda Simon is op haar beurt ook laaiend enthousiast over het project. ,,Ik vind het geweldig, erg leuk. Als docent heb je veel tijd met zo’n klas, waardoor je dieper op de materie kan ingaan dan tijdens reguliere lessen.’’

Het lestempo noemt ze niet uitzonderlijk hoog, ,,gewoon vwo-niveau.” ,,Maar ik leg de lat inhoudelijk wel behoorlijk hoog, want eigenlijk moet je deze leerlingen iets overvragen. Ik geef ze dan ook heel veel schoolwerk op en”, vervolgt ze met een lachje, ,,ik kreeg pas van hen te horen dat het te veel was en dat ze het niet afkregen. Dat is heel leerzaam voor ze, zoiets hebben ze niet eerder gehad. Het ging hen altijd heel makkelijk af, maar door tegen een grens aan te lopen, leren ze de noodzaak van plannen.”

Broersma knikt instemmend: ,,Vaak zie je dat hoogbegaafde leerlingen in de derde klas van de middelbare school in de problemen komen, omdat ze niet kunnen plannen. Het zou echt doodzonde zijn als ze om die reden zouden stranden.”