Pleidooi: 'geef bejaarde migrant passende zorg'

AMERSFOORT Er zou in Amersfoort een verpleeghuis voor bejaarde migranten moeten komen. Een tehuis waar 'cultuurspecifieke zorg' wordt geleverd. Ofwel: zorg door mensen die bekend zijn met de moedertaal en de gebruiken van de bewoners. Het aantal migranten van 55 jaar en ouder zal toenemen tot bijna één miljoen in 2050.

Jeroen de Valk

Dit constateren enkele fracties in de gemeenteraad. Zij hadden dan ook een overleg georganiseerd. Het gaat vooral om ouderen met een niet-westerse achtergrond. Als zij met dementie te maken krijgen, is het mogelijk dat ze zich de Nederlandse taal niet meer goed herinneren en ook minder begrijpen van de Nederlandse cultuur.

Er zijn in Amersfoort al instellingen voor dagopvang en activiteiten, maar er ontbreekt een plek waar zij permanent kunnen wonen. Elders bestaan zulke tehuizen wel: onder meer in Breda, waar woonzorgcentrum Raffy werd opgericht. Het richt zich met succes op de opvang van ouderen met een Indische en Molukse achtergrond.

OPLEIDING Op aandringen van PvdA, CDA, GroenLinks, DENK en Lijst Sanders werd hierover vergaderd in het stadhuis. Al in juli 2019 had de raad een motie aangenomen waarin werd voorgesteld om een kwart ton te reserveren voor een 'pilot'; zorgverleners zouden worden opgeleid in de cultuurspecifieke zorg. De pilot moet komende zomer worden geëvalueerd.

In de motie werd benadrukt dat van veelal vrouwelijke familieleden wordt verwacht dat zij de thuis wonende ouderen zo lang mogelijk blijven verzorgen. Dit kan leiden tot overbelaste mantelzorgers. 

In het personeelsrestaurant van het stadhuis konden politici in kleine groepjes overleggen met de 'professionals'. Daarbij werd aandachtig geluisterd naar enkele ervaringsdeskundigen, onder wie Jeanny Vreeswijk-Manusiwa, afgevaardigd door Raffy, en Gul Dolap, oprichter van centrum Beytna in Nieuwland.

KOLONIALE ACHTERGROND Vreeswijk vertelde dat het Indische centrum een koloniale achtergrond heeft: het werd al zestig jaar terug opgericht om ouderen en oorlogsgetraumatiseerden uit het voormalige Nederlands-Indië op te vangen. Tegenwoordig komen er geregeld zorgverleners uit heel Nederland over de vloer om iets te leren over de dagelijkse praktijk van de cultuur-sensitieve zorg.

De Amersfoortse Gul Dolap richtte Beytna - Arabisch voor 'ons thuis' - een jaar terug op toen bleek dat er geen opvang was voor haar vader, een voormalige gastarbeider die kampt met Alzheimer. Het ontmoetingscentrum werd bijna meteen een succes. Neem alleen al haar ouders; haar vader kan er koffie drinken en haar moeder kan er als zwaar belaste mantelzorger op verhaal komen. Dolap: ,,Ik zie mijn moeder helemaal opleven! En mijn vader lacht weer.''  

'DUBBEL FULLTIME' ,,Er komt geregeld een diëtiste, een fysiotherapeut en een sportcoach. Iedereen kan er zonder indicatie of verwijzing komen binnenvallen. We kunnen mensen te woord staan in het Nederlands, Marokkaans, Turks, Syrisch en Iraans. We wijzen mantelzorgers de weg naar hulpinstanties.''

Geen vuiltje aan de lucht, lijkt het. Ware het niet dat Dolap elke drie maanden weer moet afwachten of er subsidie komt. Want ze maakt kosten, hoewel alle betrokkenen werken op vrijwillige basis. Zelf zegt ze onbezoldigd 'dubbel fulltime' te draaien. Het klonk bijna als een smeekbede toen ze wethouder Cees van Eijk vroeg om structurele subsidie.

ARMOEDE Het betrof een oriënterende, informatieve ronde. Om een apart tehuis werd hierin nog niet gevraagd. De mogelijkheden van de gemeente zijn dan ook beperkt, aangezien de financiering verloopt via het Zorgkantoor. Dat valt niet onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid. De landelijke overheid erkent de problemen maar heeft hiervoor geen apart budget gereserveerd.

De raadsleden kregen informatie van het NOOM, het landelijke Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten. Het NOOM benadrukt dat niet-Westerse ouderen drie tot vier keer vaker dementie krijgen dan autochtonen. De gezondheid is vaak minder, evenals de financiële positie. Wie een groot deel van zijn of haar leven in het buitenland heeft doorgebracht, bouwt immers minder AOW op.