Afbeelding
Kamp Amersfoort

Tocht van vrees en hoop: 'Opa stierf na naamsverwisseling'

8 oktober 2019 om 13:44 Historie

AMERSFOORT Kamp Amersfoort rekent op enkele honderden deelnemers aan de Tocht van Vrees en Hoop op vrijdag 11 oktober. De stille tocht, ter nagedachtenis aan de gevangenen die vanuit het concentratiekamp op transport moesten, belooft een bijzondere te worden. Aeilko Muntenga loopt de stille tocht, samen met zijn vrouw, ter nagedachtenis aan zijn opa, waarnaar hij is vernoemd.

Op 11 oktober is het precies 75 jaar geleden dat het grootste transport vanuit Kamp Amersfoort plaatsvond. Meer dan 1400 gevangenen werden op 11 oktober 1944 gedeporteerd naar concentratiekamp Neuengamme nabij Hamburg. Het merendeel stierf daar aan honger, mishandeling en ziekte.

Aeilko Muntenga, geboren op 29 september 1889 in Midwolda (Gr.), is vermoedelijk door een misverstand opgepakt door de Duitsers, vertelt zijn naar hem vernoemde kleinzoon Aeilko: ,,Er woonde in Midwolda destijds ook een Muntinga (met een i) en een enigszins gelijkende voornaam die, naar later bleek, betrokken was bij het verzet. Toen die werd opgepakt, heeft hij alles ontkend en daarna trokken de Duitsers de conclusie dat het dus die andere moest zijn, waarna mijn opa is gearresteerd.'' Hij is vervolgens naar het beruchte Scholtenhuis in Groningen gebracht, waar de SS gevangenen ondervroeg en desnoods martelde. Van daar uit is Muntenga op 13 juli 1944 naar Kamp Amersfoort gebracht, ingeschreven onder nummer 2504, en op 11 oktober 1944 op transport gezet naar Neuengamme.

Ik wil kinderen de boodschap meegeven dat niemand in een oorlog veilig is,,Het is niet duidelijk of hij eerst in het hoofdkamp heeft gezeten of meteen naar het nevenkamp Spaldingstrasse in Hamburg is gebracht. Maar daar moest hij vanuit een oud fabrieksgebouw in een commando helpen met puinruimen en rails herstellen na de geallieerde bombardementen op de stad. Op 12 januari is hij omgekomen. In de papieren van de Duitsers staat een medische oorzaak, maar dat zegt niet zoveel. Vermoedelijk waren het de ontberingen die hem te veel zijn geworden'', aldus kleinzoon Aeilko, die voor het eerst, samen met zijn echtgenote, meeloopt bij de tocht op 11 oktober.

Muntenga heeft Neuengamme bezocht en ook andere Duitse concentratiekampen, maar het wordt ook zijn eerste bezoek aan Kamp Amersfoort. ,,Mijn opa heb ik nooit gekend en mijn vader vertelde er nooit over. Wat ik weet over mijn opa, komt uit de verhalen van mijn moeder, die hem ook niet heeft gekend. Wel kwamen er drie brieven boven water toen mijn oma overleed. Eén uit het Scholtenhuis toen hij nog dacht dat het goed zou aflopen en twee latere, waarvan de laatste uit Kamp Amersfoort met de geschrokken mededeling dat hij naar een Duits kamp zou gaan en dat het dus nog wel even zou duren voor hij weer thuis zou zijn. Ik ben benieuwd wat er in Amersfoort nog te zien is.''

Je bent aan de willekeur overgeleverd en iedereen kan slachtoffer worden De oud-leraar heeft altijd in het basisonderwijs gewerkt. ,,Ik heb jarenlang rond 4 en 5 mei presentaties gegeven aan leerlingen over het verhaal van mijn opa. Ik wil kinderen de boodschap meegeven dat niemand in een oorlog veilig is. Ook al ben je nergens bij betrokken, je bent aan de willekeur overgeleverd en iedereen kan slachtoffer worden. Je bent toch een deel van je familie kwijt. Die zinloosheid van oorlog wil ik graag doorgeven. En daarom lopen wij mee op 11 oktober.''

TOCHT VAN VREES EN HOOP De tocht start om 18.00 uur bij Kamp Amersfoort en eindigt rond 19.15 uur met het plaatsen van kaarsjes op het station. De route bestaat verder uit Laan 1914, Leusderweg, Balistraat, Kapelweg, Borneoplein, Kapelweg, Vondelplein, Pieter Bothlaan, Da Costaplein, PC Hooftlaan, De Bosch Kemperlaan, Regentesselaan, Prins Hendriklaan, Kon. Wilhelminalaan.

Afbeelding
Bart Belterman
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie