'Max Keuris uit z'n vernislaag gepeuterd'

AMERSFOORT Auteur Wichard Maassen had al een pittige warming-up achter de rug met het 170 pagina's tellende boek over Toon Tieland en het 132 pagina's dikke naslagwerk over Johan Traarbach. Met deze biografie van Max Keuris (1923-1979) heeft Maassen alle Amersfoortse illustere kopstukken van kunstenaarsgenootschap De Ploegh in tekst en beeld uit hun vernislaag gepeuterd.

Arjan Klaver

'Keuris Meesterverteller' heet de nieuwe pennenvrucht van Maassen. In het rijtje Tieland en Traarbach is Max Keuris de veelzijdigste creatieveling. Behalve tekenaar en schilder was hij ontwerper van onder meer platenhoezen en uithangborden. Bovendien werkte hij in tegenstelling tot zijn twee collega's, met wie hij zijn schouders zette onder De Ploegh, veel buiten Amersfoort. Hij belandde in het reclamevak. Zo werkte hij bij Dollywood Studio, dat opgericht was door de bekende filmproducent Joop Geesink. Deze Hagenees zou later Loeki de Leeuw uit zijn hoge hoed toveren. De Amersfoorter regisseerde bij Dollywood Studio voor bedrijven reclameboodschappen via korte en in die tijd populaire poppenfilms, waaronder The Traveling Tune. Deze animatiefilm werd in 1963 op een Italiaans strip-, film- en cartoonfestival onderscheiden met de Gouden Dadel.

APPETIJT In 'Max Keuris Meesterverteller' toont Maassen de lezer de veelzijdige kanten van de geboren Scheveninger die zich in al zijn creatieve uitingen heeft kunnen onderscheiden als verhalenverteller pur sang. Hij had volgens de biograaf zelfs voldoende kansen om zich te verheffen tot een gerenommeerde creatieveling. Maar zijn eigenzinnige karakter stond hem in de weg. Het werd een bestaan met vallen en opstaan die de appetijt van de lezer ongetwijfeld zal wekken. In een boek waarin de laatste dertig illustratiepagina's een mooi overzicht geven van zijn werk, passeert een bijzonder leven van deze kunstenaar. De stemming en de kleur van het boek zijn knap ingeschilderd door de auteur die na twee boeken behoorlijke stappen heeft gezet in de schrijven van een biografie. Het boek 'Levenskunstenaar', over het leven en werk van Toon Tieland was thematisch chronologisch van opzet, net als 'Het doek dat nooit komt' over Johan Traarbach. Het enige verschil waren de luchtige intermezzo's. Voor het nieuwe boek koos Maassen voor een louter chronologische opzet.

WANKELMOEDIG Indrukwekkend is de beschrijving van de laatste wankelmoedige levensfase van Keuris die overeenkomsten vertoont met zijn collega Traarbach. Keuris voelde zich in de laatste tien jaar een miskend talent en vond troost in eenzaamheid en alcohol. De kunstwereld paste niet meer bij hem ondanks dat hij een meester was in het creëren van fantasievolle taferelen met karikaturale types. Hij stapte nadat hij het evenwicht definitief verloor vroegtijdig uit de tijd. ,,De klap waarmee hij op de morgen van 7 mei 1979 dood omviel was een hard einde en had beter gekund", schrijft zijn zoon Friso in het voorwoord. ,,Een afscheid was niet mogelijk, waardoor hij op een bijzondere manier nog altijd bij mij rondspookt." Dat spoken geldt ook voor de lezer die met de onbeantwoorde vraag blijft zitten in welke richting Keuris zich verder zou hebben ontwikkeld als hij in staat was geweest om zich te bevrijden van de gitzwarte wolken om hem heen.

Max Keuris Meesterverteller is een uitgave van stichting Regionaal Spitwerk in Amersfoort.