Leo Petersen

AMERSFOORT - De Muppets - wie is er niet groot mee geworden? Zo ook Leo Petersen (37), beter bekend van het karakter Lejo, het kleine handpoppetje dat behalve in Sesamstraat internationaal furore maakt. Na een recent optreden van Leo op Broadway, New York, stapte een wat oudere dame in gezelschap van haar kinderen op hem af. Ze complimenteerde hem uitbundig met zijn spel. Deze vrouw stelde zich voor als Jane Ann Henson, weduwe van Jim Henson.

Herma Klein Kranenberg

Henson, geestelijk vader van de Muppetshow, leek even aanwezig in het New Yorkse theater. Leo Petersen glimt bij de herinnering aan deze onverwachte ontmoeting. ,,Een heel speciaal moment. Gelukkig wist ik van tevoren niet dat ze er was. Ik denk dat ik anders bloednerveus zou zijn geweest.’’ Leo treedt geregeld op in het buitenland. ,,Ik heb op veel plekken gestaan. Festivals in bijvoorbeeld Japan, Korea, Spanje.’’ Maar Broadway New York? Hij toont op zijn smartphone een foto van het uithangbord bij het theater. Een blauw verlicht bord met strak vormgegeven letters erop. Hands Up! ‘Past goed in het straatbeeld hè?’ Hij diept een ander kiekje op. ,,Kijk, Cindy Lauper. Stond ik mee in de lift!’’ Hij kan er zelf om lachen.

Broadway

Net teruggekeerd, de jetlag nog niet helemaal te boven, leidt hij me rond in zijn gezellig rommelige studio in een sfeervolle boerderij in Leusden. ,,Ik ben een beetje aan het opruimen. Even de boel op orde maken na mijn trip naar de VS.’’ Hoewel we mogen spreken van wereldfaam voor deze Leusdenaar, is hij de eerste om zijn succes te relativeren. ,,Ach weet je, in New York speel je net als hier voor een klas met kinderen. Daar zit het ‘m niet in. Natuurlijk ben ik wel eens zenuwachtig. Maar dat heb ik in Nederland ook.’’ Na een korte stilte: ,,Optreden in Amersfoort vind ik enger dan New York.’’ Ik sta paf. In gedachten zie ik deze uitspraak al als kop boven het interview staan. Hoe verrassend! Leo schiet in de lach. ,,In New York ken ik niemand. Amersfoort is mijn thuisbasis. Zitten er bekenden tussen het publiek of, nog spannender, mijn eigen kinderen.’’

Hij vervolgt peinzend. ,,Premières doe ik niet meer. Zenuwslopende toestanden. Ik begin in theater De Lieve Vrouw en ga vervolgens het land door met een voorstelling. Dat bevalt me veel beter.’’ Hij zegt het niet voor niets. Een aantal jaren terug durfde hij bijna niet meer het podium op. Angst, voortvloeiend uit een streven naar perfectie, speelde hem parten. ,,Tegenwoordig kan ik het beter hanteren, speel ik meer ontspannen.’’ Hij verklapt me dat hij in de eerste minuten van de voorstelling zichzelf vaak toespreekt en bemoedigt. ,,Hardop, want dat hoort toch niemand door de muziek. Pep ik mezelf op.’’ Behalve ontspannend werkt het ook relativerend. ,,Op Broadway zei ik tegen mezelf: ‘Ach, volgende week zondag sta je weer gewoon in Oss.’’’

Oogjes op een hand

Terug naar Jim Henson van de Muppetshow, een belangrijke inspirator voor Leo. Kermit de Kikker is het aansprekende symbool van de Muppets. Aan zijn zijde onvergetelijke figuren als Miss Piggy en de Zweedse kok. Leo: ,,Kermit is een geweldig karakter. Heerlijk hoe hij los kan gaan. Zijn neefje Robin vond ik als kind ook erg leuk. Blijkbaar genoot ik toen al van zo’n klein popje.’’

Henson zelf speelde Kermit tot aan zijn dood in 1990. Hensons weduwe Jane Ann, voormalig poppenspeelster, deed indertijd zelf de eerste auditie met Steve Whitmire, de latere speler van Kermit. Je kunt dus wel stellen dat ze een neus heeft voor talent.

Ze is niet de enige. Talloze bewonderaars heeft Leo Petersen, kinderen en volwassenen, in binnen- en buitenland. Op scholen, in de kleinere theaters, op festivals maar ook op Youtube weten zijn aanhangers hem te vinden. De eenvoudige handpopjes met hun aandoenlijke oogjes weten groot en klein te boeien. In een bak liggen ogen in allerlei soorten en maten. Van hout, beschilderd met zilververf en ieder met hun eigen uitdrukking. Het prototype van piepschuim maakte hij tijdens zijn opleiding. ,,Het was het eerste dat ik echt heb afgemaakt. Vaak begon ik aan iets maar strandde ik halverwege. Een marionet bijvoorbeeld die nooit is afgekomen. Ik kon het nooit zo mooi krijgen zoals ik het in mijn hoofd had. Bij die oogjes lukte dat wel.’’

Zat zijn perfectionisme hem in de weg? ,,Ja. Behoorlijk kritisch ben ik. Er gaat meer úit een voorstelling dan erin komt. Bovenal moet ik het zelf goed vinden. Ik houd ervan als een karakter iets onbeholpens heeft. Een bepaalde onbenulligheid maakt een pop aansprekend en grappig.’’

Simpelheid

Leo vertelt over een optreden op Lowlands. ,,Een vogeltje transformeerde in een operazanger. Dan speel ik met de onbeholpenheid van het personage. Het publiek reageerde razend enthousiast. Spanjaarden hebben dat ook trouwens. Roep ik ‘Olé’, komt er meteen zo’n geweldige golf aan ‘Oléeee’ terug. Heel lekker spelen is dat.’’

Leo reageert in zijn spel op de reacties uit het publiek. Hoewel? ,,Het is het poppetje dat reageert. Het gebeurt een beetje buiten mij om.’ Huh? ‘Ja, echt. Soms vraagt een regisseur mij Lejo iets specifieks te laten doen. ‘Nee, dat past niet bij hem’, zeg ik dan. ‘Dat zou hij nooit doen.’’’

‘If less is more, Leo has it all’, staat op zijn website. Het weerspiegelt zijn wens tot eenvoud. ,,Simpelheid is een kunst. Iets simpels maken, vergt veel tijd en aandacht. Vaak is de derde versie pas de juiste. Indikken en het geheel terugbrengen tot de essentie, zodat je met minder meer toont. Mijn vertrekpunt bij het maken van een scene is meestal een attribuut. Het eindresultaat kan een geschikte scene zijn zónder dat attribuut.’’ Hij refereert aan een andere held uit zijn jeugd: La Linea ofwel Het lijntje van Osvaldo Cavandoli. ,,Uitgezonden als pauzefilmpje tussen twee programma’s. Eén lijntje van waaruit alles ontstaat en dat tot de verbeelding spreekt. Geweldig knap en heel humoristisch.’’

Dick Bruna als held

De Italiaan Cavandoli, de Amerikaan Henson. Heeft hij ook een Nederlandse held? ,,Absoluut. Dick Bruna is mijn grote voorbeeld. Hoe hij binnen één concept durft te blijven en dat verder heeft uitgediept. Dat heeft hij met Nijntje gedaan. Hij laat zien dat ontwikkeling niet altijd in de breedte hoeft.’’ Ik vertel hoe iemand in mijn omgeving Lejo kenschetste als ‘een soort Nijntje.’ Leo begint spontaan te stralen. ,,Een groot compliment. Nijntje is voor mij een ijkpunt. Ik vraag zelfs muzikanten die composities maken bij de filmpjes, het zo ‘Dick Bruna-mogelijk’ te doen. Daarmee bedoel ik een bepaalde eenvoud die me voor ogen staat.’’

In zijn zelfgebouwde studio maakt hij filmpjes die hij op zijn site plaatst. Een dvd is in voorbereiding. ,,Mike Boddé componeert er muziek bij. We werken prettig samen, vullen elkaar aan met ideeën.’’ Hij gebaart naar de grote houten kist waar allerlei accessoires van Lejo liggen opgestapeld. Een gietertje, accordeons, een pickupje. In miniformaat uiteraard en allemaal zelf gefabriekt. ,,Handig word je vanzelf als je dit geregeld doet. Bij alles wat ik zie denk ik: kan ik het voor een scene gebruiken? En vooral: kan ik het vasthouden?’’ Ik suggereer een accessoire voor een scene: een smartphone. Leo reageert meteen: ,,Nee die kan hij niet vasthouden. Net als een hark.’’ Oh ja, niet aan gedacht. Een schatkist dan. ,,Jaaa zou kunnen. Leuk idee.’’

Vingervlugheid

Met een verbazingwekkende vingervlugheid en haast vanzelfsprekende soepelheid beweegt hij zijn handen. Alle clichés kloppen: Leo praat met zijn handen. Ook zonder ‘oogjes’ weet hij uit de losse pols een karakter tevoorschijn te toveren. Adembenemend vind ik het te zien hoe hij zijn handen zijn betoog ondersteunen en verlevendigen. Het is alsof ik een minivoorstelling cadeau krijg. ‘Heb je je handen goed verzekerd?’ ,,Nee, niet speciaal. Mijn benen en rug heb ik net zo hard nodig. Als mijn benen me in de steek laten, kan ik ook niet spelen.’’

Leo vertelt hoe hij met zijn gezin het Dick Bruna huis bezocht. Daarna schreef hij zijn ‘held’ een brief waarin hij zijn waardering voor diens werk uitsprak. ,,Kreeg ik een kaart terug waarin Bruna zei mijn werk te bewonderen. Whaaaaa!’’ Deze vreugdekreet spreekt boekdelen. Degenen die hij in zijn jeugd adoreerde vanwege hun kunstenaarschap, spreken nu tegenover hem hun oprechte bewondering uit voor zijn kunsten. Leo Petersen, de maker van Lejo en vele andere personages die via zijn handen tot leven komen, heeft een keerpunt bereikt.

Nijntje heeft het als Miffy zelfs geschopt tot ambassadeur van New York. Wie weet tot waar Lejo reikt in de toekomst?