Kaori Goyen-Chiba

9 november 2011 om 00:00 Achtergrond

AMERSFOORT - Kunstgalerie Absoluut in de St. Jorisstraat, in hartje centrum. Het is nog vroeg in de ochtend, gewinkeld wordt er al volop. De bel klingelt. Een tweetal modieus geklede dames, de tasjes met recente aankopen bungelend aan hun hand, buigt zich geïnteresseerd over een verstilde monnik met gesloten ogen. ,,Wat een wijze uitstraling, wat een rust straalt hij uit”, verzucht een van beide vrouwen. Ze laat het beeld van de naar het zich laat aanzien Oosterse monnik op haar inwerken. ,,Schitterend. Ik koop de brochure van alle 21 monniken.”

door Herma Klein Kranenberg

Als ze afrekent bij de Japanse kunstenares Kaori Goyen-Chiba, knikken beiden elkaar vriendelijk toe. Kaori presenteert haar een stukje gevulde speculaas bij wijze van lekkernij. Een typisch Hollands tafereeltje? Dit gebaar toont impliciet hoezeer Aziatisch georiënteerde kunst en Nederlandse tradities vloeiend samensmelten. Symbolisch voor deze Amersfoortse keramiste met Japanse wortels.

Inspiratie

Inspiratie voor haar beelden vindt ze in het Zenboeddhisme. Zen is de Japanse variant van Cha’n, een vorm van boeddhisme die de nadruk legt op concentratie-meditatie. Dit vormt de sleutel tot de manier waarop haar beelden tot stand komen. Diepe concentratie als basis voor een werkwijze die gekenmerkt wordt door totale afsluiting in de nachtelijke uren. ,,Alleen in mijn atelier komt de creativiteit tot ontwikkeling. Ik ga aan de slag en als het ware buiten mij om groeit het beeld onder mijn handen. Vaak heb ik in mijn hoofd een plaatje van mijn ideaalbeeld. Het uiteindelijke beeld doet daar meestal in de verte aan denken, maar ontwikkelt zich op eigen kracht. Mijn handen zijn het middel. Het beeld maakt zichzelf.”

Magisch klinkt dit. In de nacht, in volledige afzondering, zonder contact met de buitenwereld. Brengt ze zichzelf in een soort trance? Kaori kijkt nadenkend. ,,Min of meer wel. Dat proces heb ik nodig. Op dat soort momenten ben ik moeilijk toegankelijk. Mijn man komt wel eens om een hoekje kijken. Ziet hij me een wegwuifgebaar maken. Dan weet hij genoeg. Wegwezen! Tot het beeld klaar is. Dat duurt ongeveer vier dagen. Is te overzien toch?” Ze lacht voluit en maakt met haar handen een verontschuldigend gebaar. Ze schuift me nog wat gevulde speculaas toe en vervolgt haar betoog. ,,Gefascineerd, geobsedeerd bijna kan ik zijn als ik met een beeld bezig ben. Dat had ik absoluut bij de beeldenreeks van de 21 monniken die ik in de afgelopen periode heb gemaakt. Op 21 september kwam het allerlaatste beeld uit de oven. ,,Toeval?” Kaori glimlacht geheimzinnig. ,,Soms geeft het universum je boodschappen. Hoef je alleen maar mee in de beweging te gaan. Lijkt het toeval, maar moest het misschien zo zijn. Ik ervaar het als een mooie omstandigheid.”

Verstilling

Een deel van de Zen-monniken staat nu in de galerie tentoongesteld. Het roept reacties op bij mensen. Ze zijn geraakt door de verstilling die de beelden uitstralen. Een serene rust. Ze horen bij elkaar, representeren een groep. Tegelijkertijd zijn ze onderling allemaal subtiel verschillend. Dat het om 21 monniken gaat, is geen toeval. In de brochure die voor ons ligt, komt het getal 21 veelvuldig terug. We leven in de 21e eeuw. 21 is een verwachtingsvol getal. De fase van de jongvolwassenheid. De prilheid van het leven is eraf. De eerste stappen zijn gezet. Markeert het de drempel naar volwassenheid, naar spirituele groei wellicht? Hoe dan ook is 21 een belangrijk getal in haar leven.

Kaori’s fascinatie vind ik fascinerend om te zien. Haar uitstraling is er een van een intens gevoelige en betrokken vrouw. Toegewijd aan haar artistieke talent. Volledig in haar overgave. Niet alleen in de kunsten, maar ook in de liefde.

Liefde met een hoofdletter ‘L’ bracht haar vanuit de Verenigde Staten naar Amersfoort. Naar Nieuwland om precies te zijn. Intensief mailcontact leidde tot een ontmoeting in het zonnige Californië tussen Kaori en de Amersfoortse Walter Goyen. De klik was er, subiet en overweldigend. Twaalf uur na hun eerste live ontmoeting vroeg Walter haar ten huwelijk. Haar ‘Ja’ was vanzelfsprekend en een week later trouwden ze.

Ik hap naar adem bij deze bijna terloops gedane mededeling. Wat goed is, komt snel, is de uitdrukking. Dit klinkt wel heel voortvarend. Kaori legt het me uit. ,,Via onze e-mails hadden we elkaar in vier maanden al heel goed leren kennen. Toen we elkaar eindelijk in het echt zagen, was het volslagen helder: wij horen bij elkaar. Dat is een innerlijk weten, zo je wilt intuïtie. Samen is het leven mooier. Dat geldt na twaalf jaar nog steeds.”

21 als bijzonder getal

‘Aha’, zeg ik in een poging een en ander te duiden. ‘Twaalf is volgens mij minstens zo’n belangrijk getal voor jou als 21. 12 is immers het omgekeerde van 21. Twaalf uur na de eerste ontmoeting een huwelijksaanzoek krijgen, twaalf jaar inmiddels in Nederland wonen. De twaalfde monnik staat op de voorkant van de brochure afgebeeld.’ Nu is het Kaori’s beurt om naar adem te happen. ,,Hee, dat is wel heel toevallig. Bij die twaalfde monnik heb ik me trouwens laten inspireren door mijn vader.” Ze klapt haar handen ineen. ,,Geweldig toch?”

Ik draaf nog even door met mijn numerieke analyse. Klopt het dat je in je eenentwintigste jaar vanuit Japan naar de VS bent geëmigreerd? En zou het kunnen dat de voltooiing van de beelden van 21 monniken een soort volwassenheid markeert in je artistieke ontwikkeling?

Kaori begint spontaan te stralen. ,,Ja, ja, dat klopt. De getallen 21 en 12 spelen nog een veel grotere rol in mijn leven dan ik dacht.” Vervolgens meldt ze dat zij en haar man geboren zijn op de 21e. Het duizelt mij inmiddels van alle een-tweetjes. Het is volkomen duidelijk: hier heeft het universum de hand in gehad. Tijd voor een kopje koffie.”

Kaori vertelt over haar twintiger jaren, gekenmerkt door studie en werk met daarin volop variatie. ,,Toen ik twintig was, vertrok ik vanuit Tokyo naar de VS. Verder in het leven wilde ik, mezelf ontwikkelen. Niet blijven hangen in het bekende en vertrouwde leventje bij mijn ouders.” In San Francisco begon ze een studie Engels en mode-ontwerp. ,,Ik heb in heel hippe modeboetieks gewerkt waar veel celebrity’s hun outfits kochten. Een wereld van veel glamour en uiterlijk vertoon. Niks voor mij, maar ik heb er veel geleerd. Het heeft me gevormd. Ik herinner me een bijzondere ontmoeting met de actrice Shirley MacLaine. Ik moest een jasje van haar op maat maken. Ze stapte op me af, keek me recht in mijn ogen en zei op luide toon. ‘You are an artist!’” Kaori lijkt geroerd bij de gedachte aan dit moment. ,,Het klonk zo bemoedigend.” Alsof ze Kaori wilde zeggen: ‘Wat doe je hier? Je hebt meer in je mars!’

‘Bestemming via een omweg’

Ondanks deze voorspellende uitspraak van de beroemde actrice duurde het nog jaren voordat Kaori zichzelf echt ‘artist’ durfde te noemen. ,,Eerst heb ik een technische studie gevolgd aan de prestigieuze universiteit van Berkeley. Heb ik in de IT-industrie in Silicon Valley gewerkt. Totaal wat anders dus. Alsof ik aan mezelf moest laten zien dat ik niet dom was, dat ik heus een ingewikkelde studie aankon. Echt happy voelde ik me er niet.”

Het was uiteindelijk in Amersfoort dat ze voelde dat ze op haar plek was. Ze verzorgt nu Japans vertaalwerk voor het reclamebureau Liqua van haar echtgenoot Walter. Hij stimuleerde Kaori om naast dit werk met haar creatieve talent aan de slag te gaan. In 2003 startte ze met keramische kunst. Sindsdien is ze niet meer te stoppen. De tijd die het haar heeft gekost om zover te komen, beschouwt ze niet als verloren tijd. Soms heb je een omweg nodig om je bestemming te vinden.

,,Het is het resultaat van een heel proces. Ik heb veel twijfel gekend. En nog. Deze monniken hebben allemaal hun ogen dicht. Ik heb ze gevangen in hun diepste meditatieve moment. Ik betrap me op de gedachte: ‘Als mensen maar niet denken dat ze gesloten ogen hebben omdat ik geen ogen kan maken.’ Onzin natuurlijk, maar toch. Ik ben nu bezig met een serie vrouwenbeelden. Met ogen open ditmaal en prachtige decoraties om hun hals en in hun kleding. Heerlijk om te doen en een klein beetje om te laten zien dat ik dit ook kan.”

Voor Kaori is het werken met dunne plakken klei als het werken met lappen stof uit haar modetijd in California. Shirley MacLaine is nog wel eens in haar gedachten. ‘Fantastische vrouw. Ze komt terug in mijn serie vrouwen, vast en zeker.’

Voor één van de (uiteraard) 21 vrouwenbeelden zal Shirley MacLaine dus model staan. De actrice voor wie Kaori ooit een jasje op maat maakte, had het goed gezien. Kaori is absoluut een ‘artist’.

De expositie van Kaori Goyen-Chiba is tot en met 12 november te zien in Galerie Absoluut, Sint Jorisstraat 6, 3811 LJ Amersfoort. Meer informatie op www.galerieabsoluut.nl.

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie