Afbeelding
Picasa

De 'Joris' heeft weer een puike papieren gids

11 maart 2020 om 07:20 Religie

AMERSFOORT Het grootste middeleeuwse kerkgebouw van Amersfoort heeft sinds deze maand weer een toegankelijke papieren gids. Een handzaam boekje met een beschrijving van de bezienswaardigheden in en rond de kerk, 128 pagina's, kleurrijk geïllustreerd.

Koos van Noppen

Omdat de bouw van de Grote of Sint-Joriskerk ruim drie eeuwen omvatte, hebben de samenstellers ook ruim aandacht besteed aan de wordingsgeschiedenis, die nauw verweven is met de historie van de stad. Wie dacht dat Amersfoort pas dankzij het 'Mariamirakel' (1444), het drijvende beeldje in de gracht, een bedevaartsoord werd, heeft het mis. Al een eeuw eerder kwam een stroom pelgrims naar de stad op gang. Een grote brand legde een deel van Amersfoort in de as en de toenmalige Sint-Joriskerk was een zwartgeblakerde puinhoop. Maar de gewijde hosties in het altaar kwamen wonder boven wonder ongeschonden uit de fik en dat bracht bedevaartgangers naar de stad. Ze hoopten op deze wonderplek genezing of gebedsverhoring te krijgen. Een halve eeuw later verkreeg de kerk voor pelgrims nog een extra 'attractie': een takje te bezitten van de doornenkroon van Christus.

Gewijde hosties in het altaar kwamen wonder boven wonder ongeschonden uit de fikHEMELGAT De relikwie is bij de eerste beeldenstorm in 1572 verdwenen. Zoals er wel meer teloor is gegaan, aan muurschilderingen en gebrandschilderde ramen. Van de oorspronkelijke 37(!) gotische vensters zijn er nog slechts 14 over. En nóg is de prachtige lichtinval kenmerkend voor de enorme hallenkerk. De auteurs hebben de toelichtingen over 'Amersfoorts Sint-Joriskerk' gekruid met allerlei wetenswaardigheden, terwijl ze de lezers bijpraten over vele bezienswaardigheden in het monument: de toren, het doxaal, de orgels, grafstenen, muurschilderingen, kapellen en nevenruimten, sluitstenen, etc. Uiteraard ontbreekt ook de passage over het 'hemelgat' niet: de opening in de gewelven waar in de middeleeuwen op Hemelvaartsdag een kruisbeeld omhoog werd gehesen.

ROOSTER Aparte aandacht krijgt een rondje rond de kerk. Het gebouw is helemaal 'vergroeid' met de bebouwing in de omgeving. In vroeger tijden was dat wel anders, toen werd er begraven rond de kerk. Nu vind je er de boterbeurs, en – aan de kant van de Groenmarkt – de gerfkamer en de diaconiehuisjes. Het pand pal naast de ingang heet in de archieven 'Rooster', een verwijzing naar de wildroosters in het plaveisel, die in vroeger tijden moesten voorkomen dat dieren de kerk in zouden lopen. De kerk was namelijk altijd open.

De Sint-Joriskerk is weleens omschreven als een 'overdekt marktplein'. Er is in elk geval vrijwel alle dagen wat te doen. Op zondag zijn er de kerkdiensten, doordeweeks vervult het monument een prominente rol in het culturele en maatschappelijke leven van de stad. Een gebouw dat jaarlijks als een magneet zoveel duizenden bezoekers trekt, verdient een goede toegankelijke toelichting. Die is er nu. Een mooie publieksversie, na en naast de meer wetenschappelijke uitgave van Karel Emmens (2012).

Naar aanleiding van: 'Amersfoorts Sint-Joriskerk; van de middeleeuwen naar morgen', door Marja Brak en Jaap van der Steeg, met foto's van Dick Westerveld. 128 pagina's. Uitgegeven door de Stichting Vrienden van de Sint-Joriskerk, € 10. Verkrijgbaar in de kerk tijdens openstellingen; zie: www.joriskerkamersfoort.nl.
Bart Belterman
Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie