Onderzoek naar rol gemeente bij ontrechting van Joodse inwoners in Tweede Wereldoorlog

AMERSFOORT De gemeente Amersfoort heeft een extern, onafhankelijk onderzoeker opdracht gegeven de rol te onderzoeken van de gemeente bij ontrechting van Joods onroerend goed (in brede zin) en van ontrechting van Joodse inwoners van Amersfoort in de periode tijdens en net na de Tweede Wereldoorlog.

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog telde de gemeente Amersfoort ruim 730 Joodse inwoners. Meer dan 350 van hen werden vermoord in de concentratie- en vernietigingskampen of overleefden de oorlog anderszins niet, omdat zij Joods waren. In toenemende mate wordt de rol van gemeenten tijdens en net na de oorlog onder de loep genomen. Het verzoek tot het uitvoeren van dergelijk onderzoek is in mei 2019 gedaan aan burgemeester en wethouders, in navolging van een oproep van het Centraal Joods Overleg (CJO).

Burgemeester Lucas Bolsius: ,,De oorlog ligt ruim 75 jaar achter ons, maar tot op de dag van vandaag voelen overlevenden en nabestaanden de pijn over het leed dat hun ouders en andere familieleden indertijd is aangedaan tijdens en direct na de oorlog. Dit blijkt ook uit de onderzoeken die al in andere gemeenten hebben plaatsgevonden. Ik vind het vooral belangrijk dat het onderzoek zorgvuldig en onafhankelijk gebeurt. En ik ben mij er terdege van bewust dat het resultaat en het advies van het onderzoek de pijn van de oorlog niet kunnen wegnemen.”

VERKENNING ROMA EN SINTI Het onderzoek wordt begeleid door een commissie die in het voorjaar van 2021 is ingesteld. Daarin zitten mensen met een Joodse achtergrond en kennisdragers van de lokale geschiedenis. De begeleidingscommissie is een aantal keer bij elkaar geweest en heeft de onderzoeksvragen geformuleerd. Het onderzoek voor Amersfoort wordt uitgevoerd door onderzoeker Maarten-Jan Vos. Hij heeft een grote kennis van de Sjoa en startte al in 2011 onderzoek naar roof- en rechtsherstel. Ook nu verricht hij onderzoek voor een aantal gemeenten.

Tijdens het onderzoek kunnen vondsten in de archieven aanleiding geven voor verdere verdieping. De doorlooptijd van het onderzoek is mede hiervan afhankelijk.
De gemeente is ook gestart met een verkenning voor een soortgelijk onderzoek voor Roma en Sinti. Hiervoor zijn inmiddels contacten gelegd en hebben de eerste gesprekken plaatsgevonden.

Vragen of informatie voor het onderzoek: kabinet@amersfoort.nl of tel. 14 033.