Onderwijs is maatwerk; ‘Inzet vlinderwerker verbetert kansen schoolkinderen’

AMERSFOORT Spelen, leren en ontmoeten. Het staat met grote letters geschreven bij de ingang van Vlinderslag aan de Evertsenstraat in Amersfoort. Het zijn drie kernbegrippen die belangrijk zijn bij de ontwikkeling van het kind en daar zetten ze dan ook nadrukkelijk op in. Maar hoe kan een verbeterslag gemaakt worden, was een vraag die directeur Onno Hoekstra zijn team stelde. Uit diverse evaluaties kwam naar voren dat er meer geboden kon worden dan enkel en alleen basisondersteuning. ,,Onderwijskundig kunnen wij al erg veel, maar dat is niet dekkend voor de totale vraag aan ontwikkelings- en onderwijsbehoeften op onze school. Tijdens een regulier schoolbezoek van wethouder Cees van Eijck, met onder andere jeugdhulp in zijn portefeuille, kwam dit ter sprake. Niet lang daarna bundelden de gemeente Amersfoort en Vlinderslag de krachten en schreven een stevig en goed gefundeerde subsidieaanvraag, met als resultaat een subsidie voor het beginnen van de pilot Social Work op school.” 

Vanaf september 2020 werd een social worker, die op de Vlinderslag een Vlinderwerker wordt genoemd, ingezet. Trijnie van der Ploeg is sindsdien één dag per week binnen de schoolmuren van Vlinderslag aanwezig. Zij wordt gedetacheerd vanuit Indebuurt033, een organisatie die het welzijnswerk en vrijwilligerswerk in Amersfoort coördineert. ,,Als ik hier op dinsdag ben, vraag ik eerst aan de leerkrachten wat er speelt. Ik krijg dan namen door van kinderen die extra aandacht nodig hebben en met hen ga ik in gesprek. Door ze even apart te nemen en te spreken, krijg je een beter beeld van de situatie en kan je hulp zoeken en/of aanbieden.” Hoekstra vult aan: ,,Kinderen hebben verschillende instrumenten nodig om hun kansen op school te verbeteren. Dat kan extra uitleg zijn, maar ook een persoonlijk gesprek. Als een kind zich fijn voelt, leert hij of zij beter. Daarom kijken we verder dan alleen de schoolprestaties. Als het kind, bijvoorbeeld door omstandigheden, thuis niet lekker in zijn of haar vel zit, heeft dat invloed op het functioneren binnen de onderwijsmuren. Wij willen dus verder kijken dan enkel en alleen de schoolprestaties. Met de komst van Trijnie hebben we daar de tijd en ruimte voor gecreëerd.”

WIJKGERICHT Daarnaast neemt de Vlinderwerker een flink netwerk met zich mee, waardoor de lijntjes korter dan ooit zijn. Zij heeft veel kennis en kunde en weet goed elders antwoorden te vinden als dat nodig is. ,,Laatst hebben we voor elkaar gekregen dat er in Amersfoort weerbaarheidstrainingen werden gegeven en ik kon zo een zevental kinderen daarheen doorverwijzen. Door de signalen die ik krijg en zie, weet ik wat voor trainingen ingezet kunnen worden. Op die manier ben je ook wijkgericht bezig en sla je een brug tussen de school en de wijk.”

Er is meer expertise in huis en dat is in het voordeel van het kind

EXPERTISE ,,Trijnie brengt de zorgkant naar ons kindercentrum”, zegt Hoekstra trots, die naast Van der Ploeg nog twee ‘Vlinderwerkers’ heeft. ,,Er is daardoor meer expertise in huis en dat is in het voordeel van het kind. De Vlinderwerker krijgt van ons alle ruimte om gesprekken te voeren, natuurlijk in overleg met thuis, en we merken dat ouders daar ook blij mee zijn. In de oude situatie duurde het nog wel eens enkele weken voordat er gehandeld kon worden en dat is nu verkort naar soms zelfs een dag en uiterlijk een week. Blijkt dat Trijnie een uitdaging niet kan oplossen, dan weet ze de juiste mensen te vinden.” En dat een social worker binnen de schoolmuren nodig is, wordt wel duidelijk als Van der Ploeg vertelt over haar werkdagen. ,,Ik zou mijn baan kunnen verviervoudigen. Ieder kind verdient persoonlijke aandacht en moet ‘gezien’ worden. Wel is het belangrijk erbij te zeggen dat ik geen hulpverlener ben. Ik ondersteun de leerkrachten en wil een verbindende factor zijn tussen diverse instanties. Kinderen kunnen bij mij aankloppen, maar leerkrachten en ouders ook.”

OPBLOEIEN ,,We hebben daarvoor wel over onze eigen schaduw moeten stappen”, bekent Hoekstra. ,,Wij moesten ons kwetsbaar opstellen door Trijnie onderdeel te laten zijn van ons kindercentrum, maar inmiddels willen we niets anders. Het voegt echt iets toe; we kunnen kinderen, leerkrachten én ouders beter helpen en het belangrijkste: je ziet kinderen opbloeien. Als Trijnie iemand uit de klas haalt om een gesprek aan te knopen, is dat niet omdat het kind anders is, maar omdat hij/zij een extra kans geboden krijgt om zichzelf te ontwikkelen. Onderwijs is, als dat nodig is, maatwerk en mede door de Vlinderwerker is dit nog nauwkeuriger te realiseren.”

PUZZELSTUKJES Vooral het feit dat er van elkaar geleerd wordt, zien beiden als groot winstpunt. Er wordt een heel web om het kind gebouwd en dit zorgt voor een veilige leeromgeving. ,,We zijn niet aan het stapelen, maar aan het puzzelen”, maakt Hoekstra duidelijk. ,,Iedereen op het kindercentrum is een deel van het geheel en dus beeldend gezegd een puzzelstukje. Die puzzel wordt alleen maar compleet als je samenwerkt. Het is mooi om te zien dat we in zo’n korte periode één zijn geworden.” De subsidie vanuit de gemeente loopt nog even door en in december 2021 volgt een evaluatie. Als het aan Van der Ploeg en Hoekstra ligt, krijgt het project een vervolg. ,,Iedere school verdient zo’n Vlinderwerker. Ja, ook scholen waarbij men denkt dat er geen problematiek is…want dat bestaat niet. Ieder kind verdient extra aandacht en overal hebben kinderen te maken met gescheiden ouders, een ziek familielid of andere privézaken die invloed hebben op een kind. Deze werkwijze zorgt ervoor dat er snel iets ingezet kan worden als dat nodig is en kan zo de veerkracht van kinderen herstellen.”

In 2021/2022 is Amersfoort Nationale Onderwijsstad. Deze titel hebben we onder andere gekregen door de goede samenwerking in en om het onderwijs. Het thema voor dit jaar en de Nationale Onderwijsweek van 4 tot en met 8 oktober is dan ook ‘Samen voor de toekomst’. Met verbinden als toverwoord zijn ze bij Kindercentrum Vlinderslag dit schooljaar gestart met een Vlinderwerker. Een sociaal werker op de school die de verbindende schakel is tussen leraren, leerlingen en ouders. Als het aan Van der Ploeg en Hoekstra ligt, krijgt het project een vervolg.

Dit artikel kwam tot stand door een samenwerking tussen Gemeente Amersfoort en De Stad Amersfoort.