Is Amersfoort op weg een obstakelvrije stad te worden?

AMERSFOORT Een stad waarin iedereen kan meedoen is ook een stad met zo min mogelijk obstakels in de openbare ruimte. Dat is waar de gemeente Amersfoort naar streeft. Hoe staat het daarmee? Ervaringsdeskundigen Ingrid van Wielink en Esther Döll maken de balans op. ,,Het bewustzijn neemt toe, maar we moeten er wel op blijven wijzen.”

Thijs Tomassen

Gelijk maar even een vrij nieuwe hindernis tackelen. De wildgroei aan deelscooters en -fietsen, het is zowel Van Wielink als Döll een doorn in het oog. Ingrid: ,,Jongens jongens, die worden overal neergezet. Midden op stoep, vlak naast mijn auto op een invalidenparkeerplaats. Voor mij betekent dat een groot probleem, want ik kom dan met mijn rolstoel mijn auto niet in. Ik kan geen kant op en moet om hulp vragen. Dit probleem geldt niet alleen voor rolstoelers, maar ook voor mensen die slechtziend zijn. En wat denk je van mensen met een rollator?”

Zo, we zijn direct deelgenoot van de belevingswereld van iemand met een beperking. En dat is precies de bedoeling. Want hoe kan Amersfoort obstakelvrij worden als mensen zonder lichamelijke of visuele beperking zich niet in de medemens mét een beperking verplaatsen? Het is belangrijk dat zowel inwoners als ondernemers proberen meer rekening te houden met mensen met een beperking.

Ik meld dingen waar ik letterlijk tegenaan loop, zoals mensen, fietsen, plantenbakken en reclameborden die op witte geleidelijnen staan

BOTSEN Van Wielink en Döll, zelf allebei inwoners van Amersfoort, werken er graag aan mee om dat bewustzijn te vergroten. Dat doen ze al jaren in allerlei vrijwilligersfuncties. Ingrid, die haar rolstoel ‘mijn twee benen’ noemt, is actief voor de Woonadviescommissie Amersfoort (WAC), de gemeente Amersfoort en Mijn Leven 2.0. Döll, die door een visuele beperking met één oog niks ziet en met het andere slechts een paar procent, is onder meer organisator van Oogcafé Amersfoort en zet zich als ervaringsdeskundige in voor Amersfoort als toegankelijke en obstakelvrije stad. 

,,Ik meld dingen waar ik letterlijk tegenaan loop”, vertelt Döll. ,,Bijvoorbeeld mensen, fietsen, plantenbakken en reclameborden die op witte geleidelijnen (tegels) staan. Samen met Bartiméus, de Oogvereniging en de gemeente Amersfoort hebben we daarom de actie Houd de lijn vrijgehouden. Dat is nodig, want ik bots weleens tegen dingen of mensen aan. Het komt zelfs voor dat ik daar opmerkingen over krijg, en niet altijd in prettige bewoordingen. Maar ik zie die mensen niet, zij mij wel. En zowel mensen, fietsen als scooters horen niet op de witte geleidelijn te staan. Het is een gidslijn voor ons, voor mensen die blind of slechtziend zijn. Wij hebben de geleidelijnen en gidslijnen nodig om ons te kunnen oriënteren en zelfstandig onze weg te vinden in de stad. Houd de geleidelijnen vrij en hou rekening met wat je neerzet zoals fietsen en reclameborden, het liefst nog met een tegel ertussen.”

DONKER Ze komt met nog een voorbeeld. ,,Steeds meer ondernemers houden er rekening mee, maar bij de entree van winkels stuit ik toch nog regelmatig op obstakels. Dan staan reclameborden dicht bij elkaar, soms nog met een plantenbak, winkelmandjes, parasol, rode loper of aanbiedingen erbij. Dan denk je: geef ons iets meer ruimte. Voor mij als slechtziende is het vervelend, maar iemand met een rolstoel kan er al helemaal niet door.”

Ook verlichting kan een probleem zijn, vooral voor mensen met een visuele beperking, zoals Döll. ,,In sommige gebouwen is het erg donker. Zeker bij restaurants moet ik voor het toilet weleens trapjes op en trapjes af en dan beland je in een donker gat. Voor mij is dat uitkijken en voor mensen met een rolstoel is dat niet toegankelijk. Vaak wordt daar niet naar gekeken, maar voor ons is dat heel belangrijk.”

AANPASSINGEN Van Wielink knikt instemmend. ,,Kijk, ik snap heel goed dat het niet altijd makkelijk is om aanpassingen te doen voor ondernemers die een winkel of restaurant hebben. Gelukkig staan ze er vrijwel altijd voor open. Soms moet je samen tot een compromis komen. Een stoepje bij een winkel kan lastig zijn om met je rolstoel te nemen. Dan is het eenvoudig voor een ondernemer om een drempelhulp aan te schaffen. Of in overleg te gaan met de gemeente of het mogelijk is de stoep op te hogen.”

Ze doet dan ook graag een oproep aan ondernemers: ,,Ik zou willen vragen: als je wat wil veranderen of vernieuwen, denk dan alsjeblieft aan de medemens met een beperking. Door de vergrijzing zal het aantal mensen met een hulpmiddel alleen maar toenemen. Dus vraag je af: hoe zorgen we ervoor dat onze winkel of ons restaurant voor iedereen toegankelijk is? Leg je oor te luister bij de gemeente, er zijn allerlei commissies met ervaringsdeskundigen, zoals het WAC. Zij geven vrijblijvend advies en helpen je graag.”

Dat zijn hele harde zinnen. Begrijp me goed, ik wil niet zielig gevonden worden

BEREIDWILLIGHEID Nog één voorbeeld dan. Van Wielink kan zich storen aan invalidentoiletten in restaurants die dienst doen als opslagruimte. ,,Ik wilde laatst graag naar de wc in een restaurant, bleek die vol te staan met schoonmaakmiddelen en voorraad. En dan zeggen ze in je gezicht: ik ga het nu niet uitruimen voor je, want het is hartstikke druk. Dat snap ik aan de ene kant, maar aan de andere kant denk ik: dit kan niet, dat het vol staat. Of zet het dan zó neer dat ik er wel bij kan. Maar ga niet zeggen: voor jou ga ik het niet leeghalen. Dat zijn hele harde zinnen. Begrijp me goed, ik wil niet zielig gevonden worden”, zo haast ze zich te zeggen. ,,En er is veel bereidwilligheid onder mensen, het bewustzijn neemt toe. Als ik in de supermarkt ben en ik zit naar de schappen te kijken waar ik niet bij kan, dan zeggen de meeste mensen: kan ik je helpen? En als ik er zelf om vraag, vinden mensen dat helemaal niet erg. Iedereen wil helpen. In winkels ook. Dan komen medewerkers vaak gelijk naar me toe: kan ik je helpen? Dat is heel fijn.”

VAN ELKAAR LEREN Ook Döll ervaart een groeiend bewustzijn, mede dankzij acties vanuit de gemeente. ,,Maar we moeten er wel op blijven wijzen, want het kan ook wegebben. Als er zoals nu weer aandacht voor is in de krant, dan merk ik dat mensen weer meer beseffen dat ze er rekening mee kunnen houden. Ik zou ook willen vragen: kijk als ondernemers bij elkaar om van elkaar te leren. Hoe hebben andere bedrijven of instanties hun pand toegankelijker gemaakt? Goed voorbeeld doet goed volgen. Wij kunnen het zeggen, maar bedrijven moeten het doen en laten zien.”  

Of Amersfoort ooit een obstakelvrije stad wordt? ,,Nee, dat bestaat niet en dat kun je ook niet verwachten. We hopen wel dat het toenemende bewustzijn doorzet. Als ondernemers, inwoners, gemeente en ervaringsdeskundigen samenwerken, hebben wij er vertrouwen in dat we verder komen.” Het zou fijn zijn als inwoners en ondernemers bij het neerzetten van fietsen, scooters en reclamemateriaal denken aan mensen met een beperking en helpen Amersfoort obstakelvrij te houden.

(Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de gemeente Amersfoort).