'Actiefpremie' voor mensen in de bijstand blijft bestaan

AMERSFOORT Moet de Actiefpremie in stand blijven? De gemeenteraad boog zich over de financiële vergoeding voor bijstandsgerechtigden die vrijwilligerswerk verrichten. De kwestie heeft veel haken en ogen, hoewel het op het eerste gezicht gaat om bescheiden bedragen.

Jeroen de Valk

Bij een oriënterende ronde tekende zich vlot een meerderheid af voor het handhaven van de premie. Alleen de VVD was duidelijk tégen: in de afgelopen jaren waren er immers al tekorten in het sociale domein.  

Andere fracties brachten daar tegenin dat die kosten gering zijn. Per jaar en per persoon bedragen de premies tweehonderd tot zeshonderd euro, al naar gelang of de werkzaamheden per week slechts enkele uren of ten minste tien uur in beslag nemen. Een premie dus van globaal één euro per uur. De Actiefpremie kost Amersfoort drie ton gemeenschapsgeld per jaar.

De ChristenUnie stelde voor de voorwaarden te verruimen; nu gaat het nog om mensen die ten minste 27 jaar zijn en ten minste één jaar vrijwilligerswerk verrichten. D66 vroeg zich af of de kosten niet konden worden gedeeld met de vrijwilligersorganisaties. Dat vonden anderen niet reëel, al was het maar omdat die organisaties meestal geen geld hebben.

EXTRAATJE Al in 2016 stelde het college voor de premie op te heffen. Een van de problemen was: er kan een idee van oneerlijkheid ontstaan als voor hetzelfde werk de ene vrijwilliger níet en de andere wél wordt betaald, hoe gering die vergoeding ook is.

De raad besloot destijds: schaf die premie niet eerder af dan in 2019. Voor de doelgroep is dit geld een welkom extraatje dat bovendien stimuleert om aan de slag te gaan.

De huidige wethouder Cees van Eijk suggereerde om de Actiefpremie alleen te geven aan hen die ten minste drie jaar in de bijstand zitten. Je hebt het dan over weinig kansrijke werkzoekenden, die op den duur ook nog in armoede en eenzaamheid kunnen belanden.

Echter: van de Amersfoortse bijstandsgerechtigden behoort het leeuwendeel - in 2018 was dat 73 procent - al tot deze categorie. De maatregel zou vooralsnog een beperkte besparing opleveren: 75.000 euro per jaar. Intussen stijgt het aantal ontvangers van de Actiefpremie gestaag, mede omdat bijstandsgerechtigden vlotter het betreffende loket weten te vinden.

TEGENPRESTATIE De cliëntenraad (CR) van de gemeentelijke afdeling Werk en Inkomen - vroeger heette die de 'Sociale Dienst' - is van mening dat iedereen die maatschappelijk actief is, daarvoor beloond moet worden. Mensen mogen niet worden gedwongen (vrijwilligers)werk te verrichten als tegenprestatie voor de uitkering; zo creëer je een onderklasse van spotgoedkope werknemers. Uit eigen ervaring zeggen de leden van de CR te weten dat de Actiefpremie 'als extraatje stimulerend werkt'.

Een woordvoerster van de CR sprak in de raadszaal over vrijwilligers die hun 'ziel en zaligheid' leggen in nuttige taken zoals hulp bieden aan asielzoekers, het ondersteunen van ouderen en het vervoeren van mensen met een verstandelijke beperking. Voor hen is de premie een teken van erkenning.

Cieka Galenkamp, coördinator van de voedselbank, prees ook de Actiefpremie: dankzij activiteiten behouden vrijwilligers hun dag- en nachtritme en komen ze eens met andere mensen in contact.